تعویض دریچه آئورت به روش ترانس کاتتر

آیا می‌دانید منظور از جراحی آئورت چیست؟ تا چه حد درباره نحوه عملکرد دریچه‌های قلب می‌دانید؟ چقدر با روش‌های جراحی قلب، از جمله روش ترانس کاتتر آشنایی دارید؟ در صورتی که به دنبال اطلاعات مفیدی در این باره هستید؛ می‌توانید تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

برای مشاهده در ابعاد بزرگتر اینجا کلیک کنید.

دریچه آئورت یکی از چهار دریچه اصلی قلب است، که خون را به سمت بدن پمپ می‌کند. در صورتی که این دریچه، در اثر بیماری‌های مادرزادی قلب یا هر دلیل دیگری دچار مشکل گردد؛ باید آن را درمان نمود. برای تعویض دریچه، روش «ترنس کاتتر» بهترین و کم عارضه‌ترین روش جراحی قلب خواهد بود؛ زیرا جراحی آئورت با متد ترانس کاتتر، یک روش کم تهاجمی است، که دوران نقاهت کوتاهی دارد. عمل با این روش را به اختصار تاوی (TAVI) یا TAVR نیز می‌نامند.

دلیل نیاز به عمل ترمیم دریچه قلب چیست؟

قلب انسان ۴ دریچه اصلی دارد که خون از میان آن‌ها عبور کرده، به ریه می‌رود و باز می‌گردد. دریچه آئورت چهارمین دریچه اصلی قلب است، که خون اکسیژن‌دار از آن خارج می‌گردد. این خون که به بقیه بافت‌های بدن می‌رسد؛ وظیفه تغذیه اندام بدن را بر عهده دارد. علت اصلی جراحی قلب با روش ترانس کاتتر، تنگی دریچه آئورت است.

در واقع، گاهی رسوب چربی‌ها و تجمع پلاک بر روی دریچه آئورت، منجر به تنگی یا باریک شدن آن می‌شود. همچنین، دریچه آئورت ممکن است در اثر کهولت سن، دچار ساییدگی گردد. در هر حالت، حجم خونی که از طریق دریچه آئورت، به سمت بدن جاری می‌گردد؛ کمتر از حالت عادی خواهد بود. بنابراین، سلامت بافت‌های بدن، در معرض خطر قرار گرفته و ممکن است؛ عوارض شدید و حتی مرگ فرد را در پی داشته باشد.

روش‌های درمان دریچه آئورت آسیب‌دیده

برای درمان دریچه آئورت می‌توان، از روش‌های زیر استفاده نمود:

1. دارودرمانی؛
2. انجام جراحی استاندارد، برای جایگزینی دریچه معیوب با دریچه جدید؛
3. استفاده از روش‌های جراحی کم تهاجمی؛
4. روش جایگذاری دریچه جدید، در داخل دریچه معیوب قدیمی (TAVI یا TAVR).

معمولا بهترین روش درمان دریچه آئورت، انجام جراحی قلب با روش ترانس کاتتر، برای تعویض دریچه خواهد بود. روش TAVI یا TAVR، برای جراحی تعویض دریچه بار دوم نیز انجام می‌گیرد. کم تهاجمی بودن این روش جراحی، باعث شده تا برای افراد با وضعیت‌های پرخطر و در سنین بالای 65 سال با بیماری‌های زمینه‌ای، گزینه مناسبی باشد.

بنابر نظر دکتر کریس مالیسری (Chris Malaisrie)، بر مبنای تحقیقات انجام شده: «نتایج استفاده از روش ترانس کاتتر، علاوه بر اینکه در بازه زمانی یک ساله، بسیار کم‌خطرتر و با عوارض کمتر نسبت به عمل قلب باز است؛ در بازه زمانی طولانی‌مدت 5 ساله نیز، نتایج مشابهی با عمل قلب باز دارد – به ترتیب بقای 90 درصد و 91.8 درصد – و این یافته‌ها بیشتر تقویت می‌کنند که TAVR، جایگزین موثری برای عمل قلب باز در تنگی دریچه آئورت در بیماران کم‌خطر است».

مزایای تعویض دریچه آئورت به روش ترانس کاتتر

تعویض دریچه آئورت به روش ترانس کاتتر، در سال ۲۰۰۲ ابداع شده است. این روش جراحی، نسبت به جراحی باز قلب، کم تهاجمی‌تر به حساب می‌آید. همین مساله کمک می‌کند، تا شدت جراحات ناشی از جراحی کاهش یابد. ضمن اینکه دوران نقاهت بیمار نیز، به شدت کوتاه‌تر خواهد بود. به این ترتیب، بیمار می‌تواند زودتر به زندگی عادی خود برگردد. این مساله باعث می‌شود، تا بیمار از نظر روانی نیز نشاط و اعتمادبه‌نفس بیشتری پیدا کند.

در حالت کلی، مزایای روش ترانس کاتتر برای جراحی آئورت، شامل موارد زیر می‌شود:

• کم تهاجمی بودن؛
• ریکاوری راحت‌تر؛
• کوتاه بودن مدت زمان بستری در بیمارستان؛
• حصول نتیجه بهتر از جراحی؛
• کاهش عوارض ناشی از جراحی؛
• نرخ بقای بالاتر؛
• کاهش احتمال بستری مجدد در طول یک سال؛
• کمتر شدن احتمال سکته مغزی.

فرایند آماده‌سازی بیمار برای جراحی با روش ترنس کاتتر

پیش از آنکه بیمار، برای تعویض دریچه آئورت به روش ترانس کاتتر آماده شود؛ باید اقداماتی را انجام دهد. برنامه‌ریزی برای عمل تاوی، بر اساس نتایج آزمایش‌ها و تصویربرداری‌های قبل از جراحی، انجام می‌گیرد. برخی از مهم‌ترین مراحل آماده‌سازی بیمار قبل از جراحی را در ادامه توضیح می‌دهیم.

1. انجام آزمایش خون؛ بررسی فاکتورهای خونی مشخص می‌کند، که مشکلات انعقاد خون در فرد وجود دارند یا نه. همچنین، پزشک از طریق نتیجه آزمایش خون، درباره عملکرد کلیه‌ها و قسمت‌های دیگر بدن، اطلاعات کافی به دست می‌آورد.
2. اکوکاردیوگرافی؛ در فرایند اکوکاردیوگرافی با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از قلب تهیه می‌شوند. برای تصویربرداری از قلب، دو روش اصلی وجود دارند. «ترانس توراسیک» و «اکو مری» دو روشی هستند، که برای اکوکاردیوگرافی قبل از عمل به کار می‌روند.
3. الکتروکاردیوگرام؛ بررسی وضعیت ضربان‌های قلب شما، قبل از جراحی با روش ترانس کاتتر مهم است. بر همین اساس، حسگرهایی را بر روی قفسه سینه می‌چسبانند تا فعالیت‌های الکتریکی قلب را، دریافت نمایند. داده‌های به دست آمده، به صورت امواج مرتعش بر روی صفحه مانیتور کامپیوتر، نمایش داده می‌شوند. شکل موج‌ها و فاصله زمانی بین آن‌ها، تعیین‌کننده سلامت سیستم الکتریکی قلب شما خواهد بود.
4. آزمایش‌های تصویربرداری؛ تهیه سی تی اسکن، قبل از تعویض دریچه آئورت به روش ترانس کاتتر، درک بهتری از عملکرد قلب ایجاد می‌کند. تصاویر اشعه ایکس نیز، به نمایش یک تصویر سه بعدی از قلب کمک خواهد کرد.
5. جلسه مشاوره با پزشک؛ در یک جلسه قبل از عمل، لازم است نتایج مربوط به همه آزمایش‌های یاد شده را، به پزشک ارائه دهید. در این جلسه مشخص می‌شود، که بیمار باید در طول عمل TAVR با چه روشی بیهوش شود. روش ترانس کاتتر می‌تواند، با دو روش بیهوشی عمومی یا تزریق آرام‌بخش انجام گیرد. تشخیص بهترین روش بیهوشی برای عمل ترنس کاتتر، بر عهده پزشک متخصص شما خواهد بود.

روش ترانس کاتتر چگونه انجام می‌گیرد؟

جراحی جای‌گذاری یا تعویض دریچه آئورت با روش TAVI، حدود 1 تا 2 ساعت زمان نیاز دارد. در ابتدای کار، بیمار با کمک داروهای بیهوشی یا آرام‌بخش به خواب می‌رود. هرچند بیهوشی عمومی در این روش، رواج کمتری دارد. در بیهوشی عمومی، فرد باید به کمک دستگاه ونتیلاتور، تنفس مصنوعی داشته باشد؛ اما در بیهوشی با آرام‌بخش نیازی به دستگاه ونتیلاتور نیست.

روند جراحی ترنس کاتتر

در مرحله بعد، پزشک جراح باید یک برش کوچک در کشاله ران ایجاد نماید. از طریق این برش و رگ اصلی، کاتتر به سمت قلب هدایت می‌شود. البته غیر از شریان بالای ران، ساب ترقوه، ترانس آپیکال و رگ خونی بین گردن و قفسه سینه هم، محل مناسبی برای ورود کاتتر هستند.

هنگامی که کاتتر به دریچه آئورت برسد؛ باید عمل تعویض دریچه انجام گیرد. در واقع، دریچه جدید باید جایگزین دریچه قدیمی شود. نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است، که عمل تعویض دریچه به معنای حذف دریچه قبلی نیست. بلکه دریچه جدید، در داخل دریچه تخریب شده (معیوب) بیمار قرار می‌گیرد. در نهایت، دستگاه کاتتر از مسیر جراحی خارج شده، و محل ورود آن بخیه زده می‌شود.

پس از جراحی قلب با روش ترانس کاتتر چه اتفاقی می‌افتد؟

هنگامی که عمل TAVR برای تعویض دریچه آئورت تمام می‌شود؛ تیم جراحی به بیمار اجازه می‌دهند تا به هوش آید؛ اما بیمار باید تحت مراقبت باقی بماند، تا احتمال بروز هرگونه خون‌ریزی، از شریان اصلی در محل جراحی برطرف شود. مراقبت از بخیه‌ها در ناحیه جراحی نیز، اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا هرگونه مشکل در مورد آن‌ها، می‌تواند خون‌ریزی شدیدی را در پی داشته باشد.

پس از جراحی آئورت با روش ترانس کاتتر، بهتر است فرد، توانبخشی قلبی را آغاز کند. برنامه‌های تمرینی، عمدتا زیرنظر یک فیزیوتراپیست انجام می‌گیرند. همچنین، تنظیم یک رژیم غذایی مناسب برای بیمار ضرورت دارد. در حالت کلی، دوران نقاهت روش ترانس کاتتر، بسیار کوتاه‌تر از جراحی قلب باز است؛ اما رعایت مراقبت‌هایی، مانند فعالیت‌های توانبخشی و رژیم غذایی استاندارد، به درمان سریع‌تر بیمار کمک می‌کند.

خطرات روش ترانس کاتتر شامل چه مواردی است؟

جراحی دریچه آئورت با روش ترانس کاتتر نیز، مانند هر نوع جراحی دیگری، عوارض خاص خود را دارد. با این حال، پیشرفت علم و تکنولوژی در زمینه ساخت کاتتر و دریچه‌ها، شدت عوارض و خطرات روش ترانس کاتتر را به حداقل رسانده است. هرچند، عوارض و خطرات زیر، پس از جراحی تعویض دریچه آئورت با روش تاوی دور از انتظار نیستند:

• به هم خوردن ضربان و ایجاد اختلال در سیستم الکتریکی قلب؛
• نیاز به کاشت ضربان‌ساز؛
• نشتی داشتن دریچه جدید.

علاوه‌بر عوارض یاد شده، خطرات دیگری نیز ممکن است فرد را تهدید کنند. هرچند تجربه و مهارت پزشک می‌تواند، از این موضوع جلوگیری نماید. ضمن اینکه، مراقبت‌های پس از عمل جراحی با روش ترانس کاتتر، احتمال بروز این‌گونه خطرات را به شدت کاهش می‌دهد:

1. سکته مغزی؛
2. نیاز به باتری قلب؛
3. خون‌ریزی؛
4. نارسایی کلیه؛
5. پایین آمدن فشار خون؛
6. بروز عفونت؛
7. واکنش به داروهای بیهوشی؛
8. نیاز به جراحی مجدد برای رفع نشتی دریچه جدید.

چه پزشکی می‌تواند عمل ترانس کاتتر را انجام دهد؟

جراحان قلب و عروق و اینترونشنال کاردیولوژیست‌ها می‌توانند، عمل جراحی تعویض دریچه آئورت به روش ترانس کاتتر را انجام دهند. هر چند این عمل جراحی، یک روش کم تهاجمی است؛ اما تجربه و دانش بالایی می‌طلبد. عدم تجربه کافی پزشک جراح، می‌تواند باعث بروز عوارض و خطرات پس از آن گردد. اگر علاقه‌مند به مطالعه بیشتر، در زمینه موضوع تعویض دریچه قلب هستید؛ پیشنهاد می‌کنیم؛ مقاله طول عمر بیماران تعویض دریچه و امید به زندگی در آنها را، مطالعه کنید.

یکی از جراحان متخصص در زمینه روش ترانس کاتتر، دکتر علیرضا قویدل هستند. ایشان تجربه فراوانی در زمینه انجام جراحی تاوی دارند. از این رو، بسیاری از بیماران ایشان، بدون بروز عوارض شدید جراحی، توانسته‌اند عمل ترانس کاتتر را برای تعویض دریچه آئورت پشت سر بگذارند. جهت ارتباط با دکتر قویدل می‌توانید از قسمت تماس با دکتر در همین سایت، کمک بگیرید.

منابع

1. https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/17570-transcatheter-aortic-valve-replacement-tavr
2. https://www.hopkinsmedicine.org/health/treatment-tests-and-therapies/transcatheter-aortic-valve-replacement-tavr
3. https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/transcatheter-aortic-valve-replacement/about/pac-20384698