کشیدن سیگار، تقریبا تمام اندام بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. عوارض سیگار برای قلب و اندام حیاتی بدن انکار ناپذیر است. به همین دلیل، تمام پزشکان و متخصصان بر این باور هستند که همه افراد برای حفظ سلامت بدن خود، باید از مصرف تنباکو و کشیدن سیگار دوری جویند.
هر چند بسیاری از افراد این مساله را کم اهمیت جلوه می‌دهند، اما شاید آشنایی با عوارض سیگار بر قلب و سایر اندام‌های بدن بتواند آگاهی آن‌ها را بالا ببرد. معمولا افزایش آگاهی کمک می‌کند تا فرد سبک زندگی خود را اصلاح کند.
یکی از مهم‌ترین ارگان‌هایی که به شدت از کشیدن سیگار تاثیر می‌پذیرد، قلب و عروق قلبی هستند. بر همین اساس، در ادامه هر آنچه لازم است درباره مضرات سیگار برای قلب بدانید را شرح خواهیم داد. امیدواریم در نهایت بتوانیم به بهبود سبک زندگی شما کمک کنیم.
عوارض سیگار برای قلب و بدن چگونه است؟
پیش از آنکه درباره عوارض سیگار برای قلب صحبت کنیم، بد نیست آشنایی اولیه‌ای با عوارض کلی آن داشته باشیم. مصرف تنباکو به شدت بر سلامت افراد تاثیر می‌گذارد؛ زیرا نیکوتین موجود در سیگار از طریق خون به همه اندام بدن می‌رسد. بنابراین تمامی اجزای آن شامل سیستم تنفسی، سیستم گوارش، سیستم قلب و عروق، استخوان‌ها و اسکلت بندی بدن، دستگاه تولید مثل و پوست، مو و ناخن‌ها، تحت تاثیر نیکوتین قرار می‌گیرند.
هر یک از این قسمت‌ها، واکنش خاصی به نیکوتین نشان می‌دهند. همچنین، دود حاصل از کشیدن سیگار، دستگاه تنفسی را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد.
از مهم‌ترین عوارض سیگار برای بدن می‌توان به افزایش احتمال ابتلا به انواع سرطان اشاره کرد. رایج‌ترین انواع سرطان ناشی از کشیدن سیگار، سرطان ناحیه دهان و دستگاه گوارش خواهد بود. عوارض دیگر سیگار مانند عوارض سیگار برای قلب نیز می‌تواند باعث سکته یا حمله قلبی شده و جان بیمار را به خطر اندازد.
مضرات سیگار برای قلب چیست؟
برای اینکه بدانیم عوارض سیگار برای قلب چیست و آسیب سیگار به قلب چگونه است، باید نحوه تاثیر آن را بر سیستم قلب و عروق بدانیم. در حالت کلی، مصرف سیگار باعث جاری شدن نیکوتین در جریان خون می‌شود. این ماده به شکل‌های مختلفی می‌تواند بر بدن تاثیر بگذارد. در ادامه، تمام بیماری‌هایی که از عوارض سیگار برای بدن ناشی می‌شوند را معرفی می‌کنیم.
فشار خون بالا
هنگامی که فرد سیگار می‌کشد، نیکوتین در خون او به جریان در می‌آید. نیکوتین فشار خون را افزایش می‌دهد. هرگاه فشار خون از حد استاندارد بالاتر رود، جریان خون می‌تواند به دیواره رگ‌ها آسیب وارد کند. این مساله، در نهایت باعث بروز بیماری‌های قلب و عروق از جمله آترواسکلروز خواهد شد.
بیماری آترواسکلروز
بیماری آترواسکلروز باعث تجمع پلاک و سفت شدن عروق می‌گردد. منظور از پلاک، موادی مانند چربی، کلسترول یا بافت اسکار است. هنگامی که پلاک بر روی دیواره شریان‌ها تجمع می‌یابد، جریان خون مسدود می‌شود. به این معنا که خونرسانی به قسمت‌های مختلف بدن مختل می‌گردد.
دود سیگار باعث افزایش التهاب در بدن نیز می‌شود. التهاب را می‌توان اصلی‌ترین عامل ایجاد کلسترول و پلاک در عروق قلبی دانست. بنابراین بیماری آترواسکلروز را می‌توان به عوارض سیگار برای قلب مربوط دانست.
آریتمی‌های قلبی
هرگاه در اثر بیماری‌های قلبی مادرزادی یا عوامل دیگر مانند مصرف سیگار، ضربان قلب به صورت غیر طبیعی افزایش یا کاهش یابد، آریتمی قلبی رخ می‌دهد. یک ضرر سیگار برای قلب، بروز فیبروز قلبی یا زخم عضله قلب است. این ناهنجاری باعث نامنظم شدن ضربان قلب یا آریتمی خواهد شد. تاکی کاردی به معنای افزایش غیر عادی ضربان قلب است که از عوارض سیگار به حساب می‌آید.
بیماری عروق کرونر قلب
بیماری کرونری قلب (CAD) به شریان‌های قلب مربوط است و یکی از عوارض سیگار برای قلب محسوب می‌شود. هنگامی که شریان‌های کرونر (شریان‌های قلب) نتوانند جریان خون را به درستی مدیریت کنند، فرد دچار بیماری عروق کرونر قلب می‌گردد.
سیگار کشیدن باعث تصلب شرائین و افزایش فشار خون می‌شود. هر دو ناهنجاری در نهایت، باعث ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب خواهند شد. ضمن اینکه مواد شیمیایی موجود در سیگار افزایش غلظت خون را در پی دارند. این مساله حتی به ایجاد لخته نیز منجر می‌شود که می‌تواند عروق کرونر را مسدود نماید.
سکته مغزی
از خطرناک‌ترین عوارض سیگار برای قلب می‌توان به سکته مغزی اشاره کرد. کشیدن سیگار، تشکیل پلاک و لخته در رگ‌های خونی سراسر بدن را تشدید می‌کند. هنگامی که عروق خونی مغز دچار گرفتگی شوند، سکته مغزی رخ می‌دهد. در واقع، سکته یا حمله مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون به مغز قطع گردد. این حالت نیز تنها در اثر مسدود شدن یا ترکیدن رگ خونی به وجود می‌آید هر گونه گرفتگی یا پاره شدن رگ‌های خونی باعث می‌شود تا مغز، اکسیژن کافی دریافت نکرده و سلول‌های مغزی بمیرند.
حمله قلبی
اصلی‌ترین ضرر سیگار برای قلب، انسداد عروق است که حمله قلبی را در پی دارد. به حمله قلبی، انفارکتوس میوکارد نیز گفته می‌شود. هنگامی که مقدار اکسیژن دریافتی توسط ماهیچه قلب به حد استاندارد نرسد، عضله قلب به تدریج شروع به مردن می‌کند. این مساله که در اثر آسیب سیگار به قلب محتمل‌تر می‌شود، خطر مرگ را در پی دارد.
ابتلا به نارسایی قلبی
سیگار و بیماری قلبی، رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند. تا اینجا برخی از مهم‌ترین مضرات سیگار برای قلب را بیان کردیم. اما لازم است بدانید که ابتلا به CHD و آریتمی که در اثر کشیدن سیگار شدیدتر می‌شود، حجم خون پمپاژ شده به بدن را کاهش می‌دهد. این مساله در نهایت منجر به نارسایی قلبی خواهد شد. این موضوع نشان می‌دهد که آسیب سیگار به قلب، هم از نظر ساختمانی و هم از نظر عملکردی رخ می‌دهد.
بیماری شریانی محیطی
اگر شریان‌ها و عروق برای خونرسانی به دست‌ها، پاها و بازوها خیلی باریک شوند، بیماری شریان محیطی بروز می‌کند. از آنجا که سیگار کشیدن، باعث تشدید التهاب آترواسکلروز می‌شود، بنابراین طبیعی است که بیماری شریانی محیطی را نیز تشدید کند. هر چه گرفتگی و انسداد عروق محیطی بیشتر باشد، خون غنی از اکسیژن، به مقدار کمتری به بافت‌های بدن می‌رسد. این حالت نیز از خطرات و عوارض سیگار برای قلب است.
آنوریسم آئورت شکمی
آئورت یک شریان اصلی است که به تمام قسمت‌های بدن از جمله شکم، راه دارد. مواد شیمیایی که در سیگار موجود هستند، تشکیل پلاک و التهاب را شدیدتر می‌کنند؛ در نتیجه باعث باریکی آئورت می‌شوند. اگر بر روی دیواره آئورت، یک نقطه برآمده یا نازک ایجاد گردد، به آن آنوریسم آئورت شکمی گفته می‌شود. آنوریسم آئورت شکمی با گذشت زمان بزرگتر می‌شود. این حالت می‌تواند در نهایت به پارگی آئورت و حتی مرگ بیمار منجر گردد.
چگونه خطر سیگار برای قلب را کمتر کنیم؟
تنها راهی که می‌تواند مضرات سیگار برای قلب را کاهش دهد، ترک آن است. برای حذف عوارض سیگار برای قلب، می‌توان از روش‌های مختلفی برای ترک سیگار استفاده نمود. البته در همین جا اعلام می‌کنیم که ترک سیگار اصلا کار ساده‌ای نیست. اما مزایای ترک سیگار چنان زیاد است که ارزش تحمل سختی‌های آن را دارد.
مراجعه به یک پزشک می‌تواند، برای ترک سیگار کمک‌کننده باشد. برای تحمل بهتر سختی‌های فرایند ترک سیگار، می‌توان از یک برنامه ترکیبی استفاده نمود. در ادامه، استراتژی‌های رایجی که برای ترک سیگار به کار می‌روند را معرفی می‌کنیم.
درمان جایگزین نیکوتین
درمان جایگزین نیکوتین یا NRT، برای از بین بردن وسوسه کشیدن سیگار به کار می‌رود. همچنین، علائم ناشی از ترک سیگار را مدیریت می‌کند. در درمان جایگزین نیکوتین، از یک محصول حاوی نیکوتین با دوزهای مشخص استفاده می‌شود. برخی از محصولات جایگزین نیکوتین عبارتند از:
- آدامس
- انواع قرص‌ها
- اسپری بینی
- مواد استنشاقی
داروهای ترک سیگار
پزشک متخصص برای از بین بردن وابستگی به تنباکو، داروهای ترک سیگار را برای فرد تجویز می‌کند. وارنیکلین یا بوپروپیون از جمله این داروها هستند. داروها به کنترل هوس‌ها و علائم ترک کمک می‌کنند. معمولا این داروها، همراه با درمان جایگزین نیکوتین مصرف می‌شوند.
مزایای ترک سیگار برای قلب
همان قدر که عوارض سیگار برای قلب خطرناک هستند، ترک آن می‌تواند سلامت قلب را بهبود بخشد. در واقع، تاثیر سیگار بر قلب واضح است و ترک سیگار یکی از بهترین اقداماتی است که می‌توانید برای حفظ سلامت قلب خود انجام دهید. لازم است بدانید که مزایای ترک سیگار برای قلب، بلافاصله پس از ترک، ظاهر می‌شوند. حتی اگر عوارض سیگار برای قلب، مدت زمان طولانی به آن آسیب زده باشد. از مهم‌ترین مزایای ترک سیگار برای سلامت قلب می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- از بین رفتن آریتمی قلبی و کاهش ضربان قلب که تنها در ۲۰ دقیقه اول پس از ترک سیگار، رخ می‌دهد.
- کاهش خطر حمله قلبی که از ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از ترک، آغاز می‌شود.
- کاهش خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر؛ از یک سال پس از ترک سیگار، خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر ناشی از عوارض سیگار برای قلب به ۵۰ درصد کاهش می‌یابد.
- خطر کمتر برای سکته مغزی که از ۴ سال پس از ترک سیگار از بین می‌رود.
برای بررسی بیماری‌های قلبی ناشی از عوارض سیگار چه کنیم؟
تنها یک پزشک متخصص قلب و عروق، می‌تواند وضعیت قلب شما را بررسی کند. معاینات فیزیکی دقیق شامل شنیدن صدای قلب برای تشخیص بیماری لازم است. همچنین، انجام اکوکاردیوگرام، الکتروکاردیوگرام و آزمایش خون برای بررسی دقیق وضعیت قلب توصیه می‌شود.
دکتر علیرضا قویدل جراح متخصص قلب هستند و می‌توانند وضعیت قلب شما را با دقت بررسی کنند. دکتر قویدل با تجربه و دانش کافی خود در این زمینه، راهنمای خوبی برای بهبود سلامت قلب شما خواهند بود.
منابع:
https://www.healthline.com/health/smoking/how-does-smoking-affect-your-heart
https://www.medicalnewstoday.com/articles/smoking-actually-damages-heart-structure-study-finds
https://www.healthline.com/health/smoking/effects-on-body#overall-health
