در مقاله ای جداگانه، درباره یکی از مهمترین بیماری‌های قلبی صحبت کردیم و نکات مهمی درباره ویژگی‌ها، علائم و تشخیص آن گفتیم. نارسایی قلب، که به آن نارسایی احتقانی قلب نیز گفته می‌شود، نباید بدون درمان رها شود؛ زیرا نارسایی احتقانی قلب، یک وضعیت جدی تلقی می‌شود که در آن قلب نمی‌تواند؛ خون کافی را به سمت اندام‌های بدن روانه کند. البته معنای نارسایی قلبی، به معنای از کار افتادن آن نیست. بلکه به این معنا است، که توانایی این ماهیچه برای انقباض کاهش پیدا کرده، و نمی‌تواند به خوبی وظیفه خود را انجام دهد. درمان نارسایی قلبی، باعث می‌شود تا خون غنی از اکسیژن، با سرعت بیشتری به سایر اندام‌های بدن برسد.
روش‌هایی که برای بهبود نارسایی قلبی به کار می‌روند، شامل دارودرمانی، اصلاح سبک زندگی و انواع روش‌های جراحی هستند. تمامی این درمان‌ها، باید تحت نظر یک پزشک متخصص قلب و عروق انجام گیرند. در غیر این صورت، ممکن است درمان قطعی نارسایی قلبی صورت نگیرد.
عدم درمان نارسایی احتقانی قلبی چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟
زندگی با نارسایی قلبی درمان نشده، مشکلات زیادی برای بیمار در پی دارد؛ بنابراین هر فرد باید به دنبال درمان نارسایی قلبی خود باشد؛ زیرا بدن این افراد همواره در تلاش است، تا با روش‌های مختلف، اکسیژن ناکافی خود را جبران کند. در ادامه، به هر یک از این روش‌ها و عوارض جانبی آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
افزایش تپش قلب
یکی از راه‌های جبرانی، که قلب برای بهبود سطح اکسیژن خون به کار می‌برد؛ تپش سریع‌تر است. این کار کمک می‌کند، تا پس از انقباض، مدت زمان کمتری برای پر شدن مجدد آن لازم باشد. با این حال، با گذشت زمان و در مدت زمان طولانی، گردش خون در بدن کمتر است. اضافه کاری قلب، نه تنها به درمان نارسایی قلب کمک نمی‌کند، بلکه باعث تپش قلب نیز می‌شود، که به نوبه خود مشکلاتی را در بر دارد.
بزرگ شدن اندازه قلب
اقدام دیگر قلب، برای جبران کم شدن حجم خون در گردش، این است که قلب کمی بزرگ می‌شود. با این کار، جای بیشتری برای جمع آوری خون دارد. در چنین مواردی، ریه ها از مایع پر شده و تنگی نفس ایجاد می‌گردد، که خطرات خود را خواهد داشت. هنگامی که انتقال خون اکسیژن‌دار به کلیه‌ها کاهش یابد، حجم بیشتری از آب و سدیم، در آن‌ها محبوس می‌شود. بنابراین در طولانی مدت، نارسایی‌های کلیوی بروز می‌کنند.
برای تشخیص نارسایی قلب چه باید کرد؟
پیش از آنکه از روش‌های درمان نارسایی قلبی استفاده کنید، باید حتما نوع نارسایی و شدت آن تعیین گردد. پزشک متخصص قلب و عروق، باید با بررسی آزمایش‌های متعدد، درباره نوع و شدت بیماری نظر دهد. در ادامه این مقاله، کلیه مراحلی را که باید، برای تعیین و تشخیص نارسایی قلبی طی شوند، بیان می‌کنیم.
جلسه مراجعه به پزشک
پیش از هر چیز و در اولین جلسه مراجعه بیمار به پزشک متخصص، سابقه پزشکی فرد و خانواده وی بررسی می‌شود. سپس، پزشک تعداد ضربان‌های قلب و فشار خون را، اندازه گرفته و معاینات فیزیکی خود را کامل می‌کند. این مرحله اول بررسی موضوع است.
الکتروکاردیوگرام (EKG)
الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب، به پزشک کمک می‌کند تا فعالیت الکتریکی قلب را، بررسی کند. نوار قلب، سرعت تپش‌ها و وجود حملات قلبی را مشخص می‌کند. پزشک با بررسی الکتروکاردیوگرام، متوجه می‌شود که آیا پیش از این حمله قلبی داشته‌اید یا خیر. این مساله در انتخاب روش درمان نارسایی قلبی تاثیرگذار خواهد بود.
آزمایش خون BNP
«پپتید ناتریورتیک نوع B» که به اختصار BNP نامیده می‌شود، نوعی هورمون است که می‌تواند در بروز نارسایی قلبی موثر باشد. انجام آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح این هورمون، کمک می‌کند تا شدت و پیش آگهی نارسایی قلبی تشخیص داده شود.
رادیوگرافی قفسه سینه
بررسی اندازه ماهیچه قلب و وضعیت آن، نسبت به ریه‌ها مهم است. بنابراین، پزشک قبل از برنامه‌ریزی برای درمان نارسایی قلبی، باید این مساله را بررسی کند. تصویر اشعه ایکس از قفسه سینه بیمار، به این کار کمک خواهد کرد. در این تصویر، اندازه ماهیچه قلب و آسیب‌هایی که به ریه وارد شده‌اند، قابل تشخیص خواهند بود.
اکوکاردیوگرافی قلب
اکوکاردیوگرافی قلب عبارت است از گرفتن تصویر سونوگرافی از قلب. این نوع آزمایش، با آنچه تحت عنوان «سونوگرافی داپلر» شناخته می‌شود، متفاوت است. در سونوگرافی داپلر تلاش بر این است، تا تصویر جریان خون به قلب و ریه‌ها ثبت شود.
هولتر مانیتورینگ
هولتر، دستگاه کوچک و قابل حملی است که بیمار، برای یک یا دو روز به همراه دارد. در هولتر مانیتورینگ، تمامی فعالیت‌های قلب شامل ضربان‌ها و حملات، ثبت می‌گردند. اطلاعات جمع آوری شده به پزشک کمک می‌کنند، تا تصمیم‌گیری بهتری برای درمان نارسایی قلبی داشته باشد.
انجام تست ورزش
یکی دیگر از روش های بررسی و معاینه بیمار، به منظور تشخیص نارسایی قلبی، انجام تست ورزش است. ممکن است پزشک از شما بخواهد، که روی تردمیل راه بروید یا با دوچرخه ثابت رکاب بزنید. پزشک با این کار متوجه می‌شود، که قلب شما در هنگام انجام فعالیت‌های شدید، چگونه عمل می‌کند.
چه روش‌هایی برای درمان نارسایی قلبی به کار می‌روند؟
روش‌های متعددی برای درمان نارسایی قلبی به کار می‌روند؛ البته این نکته را یادآوری می‌کنیم که نارسایی قلبی، درمان قطعی ندارد. روش‌های درمانی کمک می‌کنند تا علائم بیماری، کمتر شده و روند پیشرفت آن کندتر گردد. برنامه درمان نارسایی قلبی برای هر بیمار، منحصر به فرد بوده و بر اساس نوع نارسایی قلبی، شرایط زمینه‌ای و شدت بیماری تنظیم می‌گردد. در ادامه به روش‌های درمانی، که برای بهبود نارسایی قلبی به کار می‌روند، می‌پردازیم.
دارو درمانی
یکی از اصلی‌ترین روش‌هایی که برای کنترل و درمان نارسایی قلبی به کار می‌رود، دارو درمانی است. مصرف داروهای زیر برای بهبود نارسایی قلبی و کاهش عوارض آن مفید خواهد بود:
- وازودیلاتورها؛
- دیورتیک ها؛
- مهارکننده‌های آلدوسترون؛
- مهارکننده‌های ACE یا داروهای ARB؛
- گلیکوزیدهای دیجیتال؛
- داروهای ضدانعقاد یا ضدپلاکت، مانند آسپرین؛
- بتابلوکرها؛
- آرام بخش ها.
تغییر سبک زندگی
یکی از مهمترین مراحل درمانی برای بهبود نارسایی قلبی، تغییر سبک زندگی است. شما باید مصرف نمک خود را به حداقل برسانید؛ زیرا نمک زیاد، احتباس مایعات در بدن و ریه را افزایش می‌دهد. همچنین، نوشیدنی‌های کافئین‌دار باید حذف یا کمینه شوند. در غیر این صورت، بی‌نظمی ضربان قلب تشدید می‌گردد. حذف نوشیدنی‌های الکلی و سیگار را در اولویت خود قرار دهید.
آیا برای درمان نارسایی قلبی، جراحی قلب لازم است؟
گاهی اوقات و در مواردی که علائم نارسایی قلبی، شدید بوده و نتوان از طریق دارو درمانی، آن را کنترل نمود؛ انجام جراحی قلب توصیه می‌شود. در ادامه، روش‌های جراحی برای بهبود نارسایی قلبی را معرفی می‌کنیم:
- عمل جراحی بای پس؛ عمل بای پس عروق کرونر برای اصلاح عروق مسدود شده قلب، انجام می‌گیرد. در این جراحی، قسمتی از یک شریان یا ورید سالم برداشته شده و به شریان کرونر پیوند زده می‌شود. به این ترتیب، مسیر جدیدی برای جریان خون به قلب فراهم می‌گردد.
- مداخله عروق کرونر از راه پوست (PCI)؛ در درمان نارسایی قلبی با روش استنت گذاری PCI، یک کاتتر همراه با یک بالن کوچک در محل انسداد عروق قرار می‌گیرند. پس از استقرار صحیح کاتتر، بالون باید باد شود تا رگ مورد نظر گشادتر شده و جریان خون بهبود یابد. ممکن است در این روش جراحی، از یک استنت دائمی برای باز نگه داشتن رگ، استفاده شود.
- استفاده از ضربان سازها (Pacemaker)؛ افرادی که به انواع آریتمی‌های قلبی، از جمله برادیکاردی یا تاکی کاردی و فیبریلاسیون دهلیزی مبتلا هستند، باید از ضربان سازها استفاده کنند. این دستگاه‌های کوچک، در قفسه سینه قرار می‌گیرند، تا ریتم قلب را تنظیم نمایند. هرگاه ضربان قلب خیلی آهسته یا خیلی کند باشد، «پیس میکر» آن را اصلاح می‌کند. معمولا استفاده از پیس میکرها باید همزمان با دارودرمانی انجام گیرد.
- استفاده از دستگاه ICD؛ دستگاه ICD دستگاهی است، که ضربان قلب را ردیابی می‌کند. این دستگاه با باتری فعال است و ریتم غیرطبیعی قلب را، اصلاح خواهد کرد. استفاده از دستگاه ICD برای درمان نارسایی قلبی شدید پیشنهاد می‌شود.
- پیوند قلب؛ در صورتی که هیچ یک از روش‌های جراحی و دارویی، برای بهبود نارسایی قلب مناسب نباشند؛ پزشک عمل پیوند قلب را توصیه می‌کند. در عمل پیوند، قلب بیمار با یک قلب جدید جایگزین می‌شود.
چگونه با نارسایی قلبی زندگی کنیم؟
فردی که دچار نارسایی قلبی می‌شود، احساس ترس و ناامنی می‌کند. این مساله طبیعی است و نباید خود را سرزنش کنید. برای کنترل شرایط و برگشتن به زندگی عادی، تنها کافیست درمان نارسایی قلبی را آغاز نمایید. همچنین، تا حد امکان با پزشک خود در تماس باشید و احساسات خود را، با وی در میان بگذارید. هر فعالیتی را که با موفقیت پشت سر می‌گذارید، ارزشمند بدانید و از خودتان سپاسگزار باشید.
برنامه درمانی خود را به خوبی پیگیری کنید. از شرایط سلامت جسمانی خود آگاه شوید؛ برای مثال، سعی کنید هر روز وزن خود را اندازه‌گیری نمایید؛ زیرا ارتباط چاقی و بیماری های قلبی انکارناپذیر است؛ بنابراین کنترل وزن به بهبود نارسایی قلبی کمک خواهد کرد. در ساعاتی از روز استراحت کنید و از انجام فعالیت‌های شدید بدنی، بپرهیزید. البته کمی پیاده‌روی و ورزش سبک، برای افزایش نشاط و پیشگیری از چاقی لازم است.
برای بهبود نارسایی قلبی خود به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
اولین گام در درمان نارسایی قلبی، انتخاب یک پزشک متخصص قلب و عروق معتبر و مجرب است. تجربه پزشک معالج شما، تاثیر زیادی بر نتیجه حاصل از درمان خواهد داشت. بنابراین لازم است تحقیقات کامل را درباره پزشک خود انجام دهید. دکتر علیرضا قویدل یکی از پزشکان با تجربه در زمینه درمان نارسایی احتقانی قلب هستند. برای مراجعه و مشاوره با دکتر قویدل می‌توانید در قسمت نوبت دهی، اطلاعات خود را ثبت نمایید. شماره‌های تماس با پزشک نیز در قسمت تماس با دکتر در همین سایت، ثبت شده‌اند.
منابع
- https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/congestive-heart-failure-prevention-treatment-and-research
- https://www.healthline.com/health/heart-failure#causes
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/heart-failure/diagnosis-treatment/drc-20373148
