نمایشگر ریتم قلب دستگاهی است که به کمک آن می‌توان ضربان قلب را ردیابی نمود. دستگاه‌های هوشمندی که به عنوان مانیتور ضربان قلب به کار می‌روند، نمایشگرهای پوشیدنی محسوب می‌شوند. این دستگاه‌ها کمک می‌کنند تا هر گونه اختلال در ضربان قلب فرد، تشخیص داده شود. البته نمایشگر ضربان قلب هوشمند، به اندازه دستگاه‌های پزشکی، دقیق نیستند. با این حال می‌توانند در تشخیص زودهنگام ضربان قلب بالا یا کم بودن سطح اکسیژن خون، کمک‌کننده باشند.
از انواع نمایشگرهای هوشمند ریتم قلب می‌توان به ساعت ضربان قلب و پالس اکسیمتر اشاره کرد. دستگاه‌های تخصصی مانند هولتر قلب و دستگاه‌های چسباندنی نیز با تجویز پزشک استفاده می‌شوند. هر یک از این دستگاه‌ها به نوبه خود، می‌توانند داده‌های مربوط به ضربان قلب فرد را جمع آوری کنند. با کمک یک نشان دهنده ضربان قلب، امکان بررسی عملکرد آن در حالت استراحت، خواب و ورزش فراهم می‌گردد. در این مقاله به بررسی مطمئن‌ترین ابزارهای نمایشگر ریتم قلب می‌پردازیم.
برای مشاهده در ابعاد بزرگتر اینجا کلیک کنید.
نمایشگر ریتم قلب چیست؟
نمایشگر ریتم قلب به دستگاهی گفته می‌شود که ضربان قلب یا نبض را ردیابی و اندازه‌گیری می‌کند. این گونه نمایشگرها مشخص می‌کنند که آیا نظم ضربان قلب طبیعی است یا خیر.
به طور کلی، تند بودن یا کند بودن بیش از حد طبیعی ضربان، باید پیگیری و کنترل گردد؛ چون در غیر این صورت، می‌تواند منجر به نارسایی‌های قلبی شود. به همین منظور، یک نمایشگر ریتم قلب، برای ضبط داده‌های مربوط به تپش قلب در حالت‌های مختلف خواب، استراحت یا تحرک، به کار می‌رود. بررسی این داده‌ها به تشخیص اختلالات و شدت آن‌ها کمک خواهد کرد. نمایشگرها در دو نوع اصلی تخصصی و غیرتخصصی به کار می‌روند.
امروزه دستگاه‌های پوشیدنی هوشمند، برای کنترل ضربان قلب، به وجود آمده‌اند. سنسورهایی که در یک مانیتور ریتم قلب پوشیدنی به کار می‌روند، از حساسیت مناسبی برخوردار هستند. بنابراین نتایجی که ارائه می‌دهند نیز تا حدودی قابل اعتماد خواهند بود. با این حال، هیچ یک از این وسایلی که به عنوان نمایشگر ریتم قلب به کار می‌روند، نمی‌توانند دقت دستگاه‌های پزشکی مانند هولتر قلب را داشته باشند.
انواع نمایشگر ریتم قلب تخصصی و غیرتخصصی
نمایشگرهای ریتم قلب در دو حالت تخصصی و غیرتخصصی وجود دارند. دستگاه‌های غیرتخصصی، به صورت روزمره و در هنگام ورزش یا استراحت، به کار می‌روند. این در حالی است که نمایشگرهای تخصصی، تنها با تجویز پزشک و زیر نظر وی استفاده می‌گردند. دستگاه‌های غیرتخصصی یا هوشمند شامل موارد زیر هستند:
- مچ بند هوشمند
- ساعت ضربان قلب یا ساعت هوشمند
- انگشترهای هوشمند
- پالس اکسیمتر
- اپلیکیشن‌هایی که بر روی گوشی‌های هوشمند نصب می‌شوند
بهتر است درباره استفاده از ساعت‌های هوشمند و اپلیکیشن‌های موبایلی، با پزشک خود مشورت نمایید. دقت کنید که این گونه ابزار، نسبت به نمایشگر نوار قلب پزشکی، دقت کمتری دارند. انواع نمایشگر ریتم قلب تخصصی، شامل موارد زیر می‌شوند:
- هولتر مانیتورینگ
- ابزارهای چسباندنی بر روی قفسه سینه
- مانیتورهای کاشتنی
علت استفاده از نمایشگر ضربان قلب چیست؟
برخی از افراد در موقعیت‌های مختلف، متوجه علائم مشکوک به نارسایی قلبی می‌شوند. برای مثال، فرد ممکن است در حین ورزش دچار تپش قلب غیر عادی شود. همچنین، احساس گاهی تنگی نفس و درد در قفسه سینه، برای وی آزاردهنده خواهد بود. در چنین مواردی، لازم است به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه نماید.
معمولا پزشک بر اساس معاینات فیزیکی و مشاهده نوار قلب بیمار، تصمیم بر استفاده از مانیتور ریتم قلب خواهد گرفت. در حالت کلی، دلیل استفاده از نمایشگر ریتم قلب یک یا چند مورد از موارد زیر خواهد بود:
- سابقه خانوادگی نارسایی قلبی
- وجود حالت‌های غیر عادی مانند سرگیجه، تپش قلب، تنگی نفس و احساس ضعف
- غش کردن غیرقابل توجیه که می‌تواند بیانگر سنکوپ باشد
- سکته مغزی یا سکته قلبی
- بررسی وضعیت قلب پس از یک حمله قلبی
- امکان ابتلا به آریتمی قلبی
- بررسی میزان تاثیرگذاری درمان
نمایشگر ضربان قلب جنین نیز برای کنترل وضعیت سلامت او و مادر به کار می‌رود. اما این کار تنها در شرایط خاص و زیر نظر پزشکان متخصص انجام می‌گیرد.
نمایشگر ضربان قلب چگونه کار می‌کند؟
یک نمایشگر ریتم قلب باید بتواند ضربان قلب را از ضربان نبض تشخیص دهد. در بسیاری از موارد، تفاوتی بین این دو وجود ندارد. با این حال، ممکن است برخی بیماری‌ها یا داروها، تشخیص ضربان نبض را کمی دشوارتر کنند. این مساله می‌تواند عملکرد مانیتور ضربان قلب را تحت تاثیر قرار دهد. در حالت کلی، نمایشگر ریتم قلب از دو طریق می‌تواند شمارش تپش‌های قلب را تشخیص دهد.
روش الکتریکی یا الکتروکاردیوگرافی
ضربان قلب، در اصل، به صورت برقراری یک جریان الکتریکی کوچک خواهد بود. یک مانیتور ضربان قلب الکتریکی، می‌تواند این جریان کوچک را تشخیص داده و ردیابی نماید.
روش نوری یا فتوپلتیسموگرافی
در دستگاه‌هایی که با روش‌های نوری کار می‌کنند، نمایشگر ضربان قلب، از نور مادون قرمز استفاده خواهد کرد. قلب شما در هر ضربان، خون را به سمت شریان‌ها پمپ می‌کند. این فرایند باعث انبساط رگ‌ها خواهد شد. نور مادون قرمز، انبساط این شریان‌ها را مشاهده و ردیابی خواهد کرد. برخی از نمایشگرهای قلب نوری، امکان اندازه‌گیری سطح اکسیژن خون را نیز دارند.
نحوه استفاده از نمایشگرهای تخصصی ریتم قلب
هنگامی که نوار قلب، اطلاعات کافی را در اختیار پزشک معالج قرار ندهد، استفاده از نمایشگر ریتم قلب لازم است. این نمایشگرها به صورت دوره‌ای به بدن شخص متصل شده و اطلاعات لازم را جمع آوری می‌کنند. در ادامه درباره نحوه کاربرد و مدت زمان استفاده از این نمایشگرها توضیح می‌دهیم.
نمایشگر هولتر قلب
برخی از افراد دچار غش کردن‌های غیرقابل توجیه می‌شوند. این افراد پس از مراجعه به پزشک متخصص، باید برای تهیه نوار قلب اقدام کنند. ممکن است در نوار قلب آن‌ها هیچ ضربان غیر عادی مشاهده نشود. در چنین مواردی، پزشک به بیمار توصیه می‌کند تا از هولتر قلب استفاده کند.
هولتر قلب یک دستگاه دقیق و تخصصی است که به عنوان نمایشگر ریتم قلب به کار می‌رود. این دستگاه به مدت ۱ تا ۳ روز به بدن فرد متصل می‌ماند. به این ترتیب، در طول این مدت تمامی ضربان‌های قلب شخص، ضبط شده و قابل بررسی خواهد بود. استفاده از روش هولتر مانیتورینگ قلب عمدتا برای افرادی به کار می‌رود که در اکثر روزها علائمی مانند غش کردن، تپش قلب و تنگی نفس را تجربه کنند.
نمایشگر ریتم قلب چسباندنی
یکی دیگر از ابزارهای تخصصی که برای معاینه قلب و عروق به کار می‌رود، نمایشگر چسباندنی است. این نوع نمایشگر، هیچ گونه سیم یا الکترودی ندارد. تنها باید دو پچ چسباندنی را بر روی قفسه سینه خود قرار دهید.
این پچ‌ها به مدت ۱۴ روز تمامی فعالیت قلب شما را به صورت پیوسته ضبط می‌کنند. تشخیص اینکه آیا شما باید از هولتر قلب استفاده کنید یا چسب‌های مانیتورینگ، به عهده پزشک معالج است. ضمن اینکه این مساله، به شدت علائم مشاهده شده نیز بستگی دارد.
معمولا برای افرادی که به ندرت علائمی مانند تنگی نفس و درد ضعیف در قفسه سینه را تجربه می‌کنند، مانیتور چسباندنی مناسب است.
نحوه استفاده و عملکرد نشان دهنده ضربان قلب هوشمند
پیشرفت تکنولوژی باعث شده است تا دستگاه‌های هوشمند مختلفی ابداع و ساخته شوند. هر یک از این دستگاه‌ها، در یک فرایند خاص، تعداد ضربان‌های قلب را اندازه‌گیری می‌کنند. در ادامه به معرفی انواع نمایشگر ریتم قلب، می‌پردازیم.
ساعت ضربان قلب
ساعت هوشمند یا ساعت ضربان قلب، از تکنولوژی‌های پوشیدنی است که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته‌اند. این نوع ساعت با ضربان قلب کار می‌کند و به عنوان یک نمایشگر ریتم قلب روزمره، قابل استفاده است. اما چگونه؟
بر روی مچ دست و ساعد دو شریان اصلی جریان دارند؛ شریان رادیال که به سمت انگشت شست می‌رود و شریان اولنار که جریان آن به سمت انگشت حلقه است. حجم خونی که از این دو رگ، در زیر پوست ساعد و مچ عبور می‌کند، زیاد است.
یک ساعت ضربان قلب، دارای دیودهای LED و حسگرهای نسبتا قوی است. هنگامی که این حسگرها بر روی پوست مچ قرار می‌گیرند، انبساط ریز رگ‌های خونی زیر سطح پوست را تشخیص خواهند داد. هر انبساط نشان دهنده یک ضربان قلب است. به این ترتیب، ساعت ضربان قلب را می‌توان یک نمایشگر ریتم قلب دانست.
قیمت ساعت ضربان قلب بر اساس برند و کیفیت آن تعیین می‌گردد. بهتر است قبل از خرید ساعت ضربان قلب، درباره مفید بودن یا نبودن آن، با پزشک خود مشورت داشته باشید.
نمایشگر پالس اکسیمتر
یکی از دستگاه‌هایی که به عنوان مانیتور ضربان قلب به کار می‌رود، پالس اکسیمتر نامیده می‌شود. شاید بپرسید که پالس اکسیمتر چیست و چگونه کار می‌کند؟
بهتر است نحوه استفاده از پالس اکسیمتر را از پزشک خود سوال کنید. اما معمولا این دستگاه بر روی انگشتان دست بسته می‌شود. عملکرد این نمایشگر بر اساس روش تشخیص نوری خواهد بود. این دستگاه قادر است ضربان نبض و سطح اکسیژن خون را نیز نشان دهد.
معمولا در بیمارستان‌ها نیز از این وسیله به عنوان یک نمایشگر ریتم قلب، استفاده می‌شود. پالس اکسیمتر، نسخه‌های قابل حملی که با باتری کار می‌کنند نیز دارد.
شما می‌توانید پاسخ به سوالات خود درباره انواع نمایشگر ریتم قلب را از دکتر علیرضا قویدل سوال کنید. سوالاتی درباره این که آیا ساعت هوشمند، یک ابزار کاربردی برای نمایش ضربان قلب است یا خیر. پاسخ به تمامی این سوالات را می‌توانید از دکتر قویدل، متخصص قلب و عروق، جویا شوید.
منابع:
- https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/23429-heart-rate-monitor
- https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/holter-monitor/about/pac-20385039
- https://my.clevelandclinic.org/health/diagnostics/23272-cardiac-event-monitor
- https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/implantable-loop-recorder/pyc-20384986
- https://medlineplus.gov/ency/article/007700.htm
