تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی (با برش کوچک سینه ای)

تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی

آیا تاکنون، درباره جراحی تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی شنیده‌اید؟ به نظر شما تفاوت این روش، با جراحی قلب باز چیست؟ عمل کم تهاجمی قلب چگونه انجام می‌شود؟ شباهت این جراحی با جراحی آئورت چیست؟ اگر می‌خواهید به پاسخ سوالات مربوط به عمل کم تهاجمی دریچه میترال برسید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

دریچه میترال، یکی از چهار دریچه اصلی قلب انسان است. این دریچه، ارتباط بین دهلیز چپ و بطن چپ را برقرار می‌سازد. عملکرد این دریچه به دلایل متعدد، مانند بیماری‌های مادرزادی قلب، می‌تواند دچار اختلال شود. به‌طوری که گاه لازم است؛ برای بهبود وضعیت شخص، جراحی قلب انجام داد. در صورتی که این دریچه نیاز به جراحی داشته باشد؛ تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی انجام می‌گیرد.

دریچه میترال؛ آناتومی، کاربرد و جنس دریچه

دریچه میترال، مانند یک درب ورود و خروج، بین دهلیز چپ و بطن چپ عمل می‌کند. این دریچه از دو لت بافتی نازک، اما قوی ساخته می‌شود که به آن‌ها «فلپ خلفی» و «فلپ قدامی» می‌گویند. این فلپ‌ها به ماهیچه‌های پاپیلاری قلب در بطن چپ، متصل هستند. هنگامی که قلب، تپش انجام می‌دهد؛ فلپ‌های دریچه میترال باز و بسته می‌شوند، تا خون از دهلیز چپ به بطن چپ هدایت گردد.

در گردش خون بین دهلیز و بطن، خون نباید به سمت عقب برگردد. اگر دریچه میترال سالم بوده و عملکرد صحیحی داشته باشد؛ به هیچ عنوان این اتفاق رخ نمی‌دهد. در صورت بروز مشکلات حاد در دریچه، لازم است با روش جراحی تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی، برای درمان آن اقدام نمود. در غیر این صورت، فرد ممکن است به نارسایی‌های جدی قلب دچار گردد.

علل و عوامل نیاز به عمل تعویض دریچه میترال با روش کمتر تهاجمی

جراحی تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی، تنها زمانی انجام می‌گیرد که روش‌هایی، مانند درمان دارویی، پاسخگو نباشند. اختلال در عملکرد دریچه میترال، به هر دلیلی می‌تواند رخ دهد. در برخی موارد، این اختلالات شدید و در برخی موارد خفیف هستند. در صورتی که مشکل دریچه میترال جدی باشد؛ قلب باید سخت‌تر کار کند؛ در غیر این صورت، خون کافی به اندام بدن نمی‌رسد. برخی از مهم‌ترین عواملی، که ممکن است باعث آسیب به دریچه میترال شوند؛ شامل موارد زیر هستند:

• ضعیف شدن بافت‌های مربوط به دریچه و پارگی اجزای آن با افزایش عمر؛
• ابتلا به نقص‌های مادرزادی قلب، که از زمان تولد با فرد همراه هستند؛
• مشکلاتی مانند سندروم مارفان (Marfan Syndrome)، که اختلال مادرزادی در بافت همبند است؛
• آسیب به دریچه میترال و بافت‌های مجاور آن؛
• عفونت و تورم عضله قلب در اثر بیماری‌هایی، مانند «تب روماتیسمی» یا «اندوکاردیت».

نارسایی‌های دریچه میترال

عوامل یاد شده می‌توانند؛ به روش‌های مختلفی بر عملکرد دریچه میترال تاثیر بگذارند. برخی از آسیب‌هایی که به دریچه میترال وارد می‌شوند؛ تنها باید از طریق جراحی ترمیم برطرف گردند. این جراحی، باید با هدف ترمیم دریچه و گاها تعویض دریچه، انجام گیرد. نارسایی‌های قلبی، که معمولا باید به کمک جراحی تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی درمان شوند؛ عبارتند از:

1. افتادگی دریچه میترال، که باعث «رگورژیتاسیون» (نشتی) می‌شود؛
2. نارسایی دریچه میترال، که باعث نشتی خون یا جریان نادرست آن می‌شود؛
3. تنگی دریچه میترال، که سفتی دریچه را در پی دارد.

تشخیص اینکه آیا بیمار، به جراحی تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی نیاز دارد یا خیر، بر عهده جراح متخصص قلب و عروق است. گاهی لازم است در یک دوره طولانی، فرد به صورت منظم چکاپ شده و عملکرد قلب او، تحت نظر باشد. در این صورت، پزشک می‌تواند، تصمیمات دقیق‌تری درباره جراحی قلب بگیرد.

برای درمان مشکلات دریچه میترال چه باید کرد؟

سوالی که در این مرحله مطرح می‌شود؛ این است که مشکلات دریچه میترال را چگونه باید درمان نمود؟ آیا تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی، تنها راه درمان دریچه میترال به حساب می‌آید؟ در پاسخ باید گفت: خیر.

در واقع، برای درمان بیماری دریچه میترال، پزشک متخصص به علائم بیماری در فرد توجه می‌کند. برخی از اختلالات، علائم جدی نداشته و بنابراین نیازی به درمان ندارند؛ اما در برخی موارد، علائم مشاهده شده در فرد به پیگیری بیشتری نیاز دارند. در واقع، باید نوع اختلال و شدت آن تشخیص داده شود و پزشک متخصص، یک برنامه‌ریزی درمانی مناسب برای وی داشته باشد. در ادامه، راهکارهای درمانی برای بیماری دریچه میترال قلب را معرفی می‌کنیم.

بالون والوپلاستی

جراحی بالون والوتومی، برای درمان اختلال تنگی دریچه میترال به کار می‌رود. ابزار جراحی در این روش، یک «کاتتر» همراه با یک بالون است، که به سر کاتتر متصل می‌شود. کاتتر از طریق یک رگ خونی اصلی در بدن، به سمت قلب هدایت می‌گردد. هنگامی که کاتتر به دریچه میترال می‌رسد؛ بالون باد می‌شود. در این صورت، بالون حجیم شده و باعث ایجاد فضای بیشتر، بین فلپ‌های دریچه میترال خواهد شد.

درمان دارویی بیماری دریچه

مصرف دارو برای درمان بیماری دریچه میترال نیست؛ بلکه درمان دارویی، تنها علائم بیماری را در فرد کاهش می‌دهد. از جمله داروهایی، که برای افراد مبتلا به بیماری دریچه‌ای تجویز می‌شوند؛ شامل «دیورتیک‌ها»، «بتابلوکرها» و مسدودکننده‌های کانال کلسیم هستند.

این داروها کمک می‌کنند، تا میزان تورم ایجاد شده در قلب کاهش یافته و فشار خون، بهبود پیدا کند. برای افرادی که دچار ضربان قلب شدید هستند؛ مصرف این داروها باعث کنترل ضربان می‌گردد. مصرف داروهای رقیق‌کننده خون، مانند «آسپرین» نیز مانع از لخته شدن خون خواهد شد، که خطر سکته را کاهش می‌دهد.

جراحی ترمیم دریچه میترال

یکی از روش‌هایی، که معمولا قبل از عمل تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی، در نظر گرفته می‌شود؛ جراحی ترمیم دریچه میترال است. در این روش درمانی، اگر وضعیت بیمار مناسب باشد؛ پزشکِ جراح، دریچه را حفظ کرده و آن را ترمیم می‌کند. در این صورت، بیمار با عوارض کمتری روبرو خواهد شد.

جراحی تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی

گاهی روش‌های یاد شده، برای بهبود عملکرد دریچه میترال راهگشا نیستند. در چنین مواردی، پزشک متخصص، انجام عمل تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی را، توصیه می‌کند. این روش نسبت به جراحی قلب باز، مزایای فوق العاده‌ای دارد. البته برای به کار بردن روش‌های کم تهاجمی، شرایطی نیز وجود دارند که پزشک آن‌ها را بررسی خواهد کرد.

در برخی موارد، امکان انجام جراحی باز برای بیمار وجود ندارد. بنابراین، جراحی تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی، گزینه بهتری برای وی به حساب می‌آید. به‌طور کلی، استفاده از روش کم تهاجمی به همه افراد توصیه نمی‌شود؛ بلکه این مساله به سن، سابقه بیماری فرد، وضعیت سلامت و بیماری‌های قلبی دیگر وی، بستگی خواهد داشت.

برای عمل تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی چه باید کرد؟

مراحل انجام عمل تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی، به ۳ مرحله قبل از عمل، در طول عمل و بعد از آن، تقسیم بندی می‌شوند که در ادامه، آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

قبل از عمل تعویض دریچه میترال

قبل از عمل، بیمار باید آزمایش‌های تخصصی، مانند «اکوکاردیوگرافی» و «سی تی اسکن» انجام دهد. این نوع آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کنند، تا جریان خون در قلب و وضعیت دریچه‌ها را ارزیابی نماید. سی تی اسکن نیز، با هدف بررسی عروق خونی انجام می‌گیرد. ممکن است لازم باشد؛ «آنژیوگرافی کرونر» و «کاتتریزاسیون قلبی» نیز انجام دهید. این نوع آزمایش‌ها و ارزیابی‌ها، بنا بر نظر پزشک جراح باید انجام شوند.

نحوه انجام عمل تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی

روند انجام جراحی تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی باید بر اساس مراحل زیر باشد:

• ابتدا یک برش کوچک به اندازه ۴ تا ۶ سانتی‌متر در امتداد دنده‌ها ایجاد می‌گردد.
• لوله‌ای تحت عنوان «آندوسکوپ»، که به انتهای آن یک دوربین متصل است؛ از طریق برش ایجاد شده وارد بدن می‌شود. این دوربین به جراح کمک می‌کند، تا دریچه میترال را مشاهده کند.
• ابزارهای کوچک و دقیق جراحی نیز، از طریق همین برش به سمت محل جراحی هدایت می‌شوند.
• در حین عمل تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی، یک دریچه مکانیکی یا دریچه بیولوژیکی در داخل دریچه معیوب قرار می‌گیرد.
• پس از اتمام جراحی، پزشک برش‌ها را بخیه می‌زند و در نهایت بیمار به ICU منتقل می‌گردد.

بعد از عمل جراحی تعویض دریچه

عمل تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی، معمولا بین ۲ تا ۴ ساعت طول می‌کشد. پس از جراحی، بیمار به مدت دو روز، در بخش مراقبت‌های ویژه خواهد بود. ممکن است پزشک برای تخلیه مایعات از محل جراحی، از لوله‌های سینه موقت برای بیمار استفاده کند. در مدت کوتاهی پس از جراحی، این لوله‌ها از بدن بیمار جدا می‌شوند.

با گذشت یک یا دو روز پس از جراحی، بیمار باید شروع به راه رفتن کند. حتی انجام برخی تمرینات تنفسی نیز لازم است، تا مایعات جمع شده در ریه‌ها تخلیه گردند. معمولا بیماران پس از ۵ روز، بنا بر تشخیص و دستور پزشک، می‌توانند از بیمارستان مرخص شوند. توانبخشی قلب به این افراد کمک می‌کند، تا زودتر به فعالیت‌های عادی خود مشغول گردند.

برای عمل تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی به چه کسی مراجعه کنیم؟

برای انجام عمل تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی، باید به یک جراح قلب و عروق مراجعه نمایید. دانش و تبحر پزشک جراح، در نتیجه جراحی تاثیر بسزایی خواهد داشت. دکتر علیرضا قویدل یکی از بهترین جراحان قلب در تهران هستند، که می‌توانید به ایشان مراجعه کنید. ایشان با تجربه‌ای، که در زمینه عمل جراحی تعویض دریچه میترال با روش کم تهاجمی دارند؛ جراح متبحری برای این جراحی به حساب می‌آیند. جهت ملاقات حضوری با دکتر قویدل می‌توانید به قسمت نوبت دهی در همین سایت مراجعه نمایید.

منابع

https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/17234-minimally-invasive-mitral-valve-repair

https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/mitral-valve-repair-mitral-valve-replacement/about/pac-20384958

https://my.clevelandclinic.org/health/body/23244-mitral-valve