حفظ سلامت قلب، به عنوان یکی از مهم‌ترین ارگان‌های بدن، بسیار ضروری است. هرگونه کوتاهی در رعایت بهداشت قلب، باعث بروز مشکلات و بیماری‌های متعدد، در بخش‌های مختلف قلب و بدن انسان می‌شود.
محافظت از سلامت قلب با در نظر گرفتن مواردی نظیر بهره‌مندی از رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، کنترل وزن، مدیریت استرس، کنترل فشار خون و میزان قند خون، مصرف مکمل‌ها و ویتامین‌های لازم و پایش سلامت قلب با مراجعه منظم به پزشک است. در ادامه این مقاله با روشهای افزایش سلامت قلب، بیشتر آشنا می‌شوید.
کارهای مفید برای سلامت قلب
برای حفظ و بهبود سلامت قلب، انجام چندین فعالیت و تغییرات در سبک زندگی بسیار مهم است. این اقدامات می‌توانند؛ به پیشگیری از بیماری‌های قلبی کمک کنند و عملکرد قلب را بهبود بخشند. در ادامه چند راهکار مهم برای محافظت از سلامت قلب آورده شده است.
رژیم غذایی سالم
یکی از مهم‌ترین نکات برای محافظت از سلامت قلب، توجه به غذایی است که مصرف می‌کنیم. رژیم‌های غذایی سلامت، ازجمله رژیم غذایی مدیترانه‌ای می‌توانند؛ تا حد زیادی، زمینه‌های سلامتی قلب را فراهم کنند. در اینجا به‌طور خلاصه، درباره مصرف غذاهای مختلف صحبت می‌کنیم و در ادامه مقاله، مفصل‌تر دراین‌باره حرف می‌زنیم:
- مصرف میوه‌ها و سبزیجات؛ این مواد غذایی حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر هستند که به کاهش خطر بیماری‌های قلبی کمک می‌کنند.
- غذاهای حاوی چربی‌های سالم؛ مانند ماهی چرب (ماهی سالمون، تن) و روغن‌های گیاهی، مانند روغن زیتون و آووکادو، که می‌توانند سطح کلسترول را کاهش دهند.
- کاهش مصرف چربی‌های اشباع و ترانس؛ این نوع چربی‌ها که در غذاهای فرآوری شده و سرخ‌کردنی‌ها وجود دارند، می‌توانند خطر بیماری قلبی را افزایش دهند.
- نمک کم؛ مصرف زیاد نمک می‌تواند، باعث افزایش فشار خون شود، که یکی از عوامل خطر برای بیماری‌های قلبی است. Take Action Toward Better Heart Health
ورزش منظم
انجام ورزش منظم، یکی از روشهای محافظت از سلامت قلب است. انجام ورزش، به دو شکل «ورزش هوازی» و «تمرینات مقاومتی»، کمک بسیاری به سلامتی قلب می‌کنند. فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی سریع، دویدن، شنا یا دوچرخه‌سواری به تقویت قلب کمک می‌کنند. ورزش منظم به کاهش فشار خون و بهبود گردش خون کمک می‌کند. همچنین تمرینات مقاومتی می‌توانند؛ عضلات قلب را تقویت کرده و از بروز بیماری‌های قلبی پیشگیری کنند.
کنترل وزن
حفظ وزن سالم با ترکیب رژیم غذایی مناسب و ورزش، فشار کمتری بر روی قلب وارد می‌آورد و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت و فشار خون بالا را کاهش می‌دهد. بنابراین کنترل وزن، در حفظ سلامتی قلب، بسیار موثر است.
مدیریت استرس
استرس مزمن می‌تواند؛ به سلامت قلب آسیب برساند. به منظور جلوگیری از اثرات منفی استرس، باید از روشهای مقابله‌ای برای کاهش استرس استفاده کرد. تمرینات آرامش‌بخش، مانند یوگا، مدیتیشن یا حتی پیاده‌روی در طبیعت می‌توانند؛ استرس را کاهش دهند.
کنترل فشار خون و قند خون
فشار خون بالا و دیابت از عوامل خطر برای بیماری‌های قلبی هستند. بنابراین بررسی منظم این موارد و درمان آنها می‌تواند؛ به پیشگیری از مشکلات قلبی کمک کند. باید دقت داشته باشید، که نقش دیابت و بیماری‌های قلبی بسیار مهم است.
مراجعه منظم به پزشک
انجام معاینات منظم پزشکی برای بررسی سلامت قلب و تشخیص زودهنگام مشکلات می‌تواند؛ در پیشگیری از بیماری‌های قلبی مؤثر باشد. مراجعه به پزشکان متخصص، برای معاینه قلب و چکاپ سلامتی آن، خصوصا در افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای مرتبط دارند؛ بسیار اهمیت دارد.
مکمل‌ها و ویتامین‌ها
مصرف مکمل‌هایی مانند امگا-3 (موجود در ماهی‌های چرب)، ویتامین D و CoQ10 می‌تواند؛ به بهبود سلامت قلب کمک کند. به دلیل شرایط زندگی مدرن، ممکن است؛ دریافت بعضی از این مواد، با تغذیه روزمره امکان‌پذیر نباشد. نکته مهم آن است، که مکمل‌ها و ویتامین‌ها باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.
برای سلامت قلب چه بخوریم؟
برای حفظ سلامت قلب، انتخاب مواد غذایی مناسب بسیار مهم است. غذاهایی که حاوی مواد مغذی مفید برای قلب هستند؛ می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش دهند و عملکرد قلب را تقویت کنند. در ادامه، برخی از بهترین مواد غذایی برای سلامت قلب معرفی شده‌اند.
میوه‌ها و سبزیجات
میوه‌ها وو سبزیجات مفید برای سلامت قلب را می‌توان به سه بخش تقسیم کرد؛ «توت‌ها»، «سبزیجات دارای برگ سبز» و «آووکادو». توت‌ها، مثل بلوبری، توت‌فرنگی و تمشک سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر هستند، که به کاهش التهاب و بهبود سلامت قلب کمک می‌کنند.
سبزیجات برگ‌سبز مانند اسفناج، کلم‌پیچ و بروکلی حاوی ویتامین K و نیترات هستند، که باعث بهبود گردش خون و کاهش فشار خون می‌شوند. همچنین آووکادو منبع عالی چربی‌های مفید (اسیدهای چرب تک‌غیراشباع) و پتاسیم است، که به کاهش کلسترول بد (LDL) کمک می‌کند.
غلات کامل
غلات کامل مانند جو دوسر، حاوی فیبر محلول است که می‌تواند کلسترول خون را کاهش دهد. همچنین غلاتی مثل کینوآ، برنج قهوه‌ای و گندم کامل، خطر بیماری‌های قلبی را کاهش داده و به حفظ وزن سالم کمک می‌کنند.
ماهی‌های چرب
در میان پروتئین‌های گوشتی، مصرف ماهی‌هایی مانند سالمون، ساردین و ماهی تُن، برای محافظت از سلامت قلب مفید است. این ماهی‌ها غنی از اسیدهای چرب امگا-3 هستند، که به کاهش تری‌گلیسیرید، فشار خون و التهاب کمک می‌کنند.
مغزها و دانه‌ها
در میان مغزها و دانه‌های خوراکی، گردو، بادام، دانه چیا و دانه کتان، بسیار برای حفظ بهداشت قلب، مفید هستند. گردو حاوی امگا-3 و آنتی‌اکسیدان‌هایی است، که سلامت قلب را تقویت می‌کند. بادام منبع خوبی از ویتامین E، منیزیم و فیبر است، که به کاهش کلسترول کمک می‌کند و دانه‌های چیا و کتان، حاوی فیبر و اسیدهای چرب امگا-3 گیاهی هستند، که خطر بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهند.
حبوبات
در میان انواع مختلف حبوبات، عدس، لوبیا و نخود سرشار از پروتئین گیاهی، فیبر و پتاسیم هستند، که به کاهش کلسترول و فشار خون کمک می‌کنند. استفاده از این حبوبات در وعده‌های غذایی روزانه می‌تواند؛ به افزایش سلامت قلب کمک کند.
روغن‌های مفید
از انواع روغن خوراکی، روغن زیتون فرابکر و روغن کانولا، برای قلب مفید هستند. روغن زیتون فرابکر، منبع غنی از چربی‌های تک‌غیراشباع و آنتی‌اکسیدان‌ها است، که به کاهش التهاب و کلسترول بد کمک می‌کند. روغن کانولا نیز جایگزین سالمی، برای چربی‌های اشباع در پخت‌وپز است.
لبنیات کم‌چرب
در میان انواع محصولات لبنی، شیر، ماست و پنیر کم‌چرب یا بدون چربی، حاوی کلسیم و پروتئین هستند و به سلامت قلب کمک می‌کنند. باید توجه داشته باشید، که استفاده از مواد لبنی پر چرب برای سلامت قلب مفید نیست.
شکلات تلخ
از جمله خوراکی‌های مفید برای محافظت از سلامت قلب، شکلات تلخ است. شکلات تلخ با حداقل 70% کاکائو حاوی فلاونوئیدها است، که می‌تواند فشار خون را کاهش داده و سلامت رگ‌های خونی را بهبود بخشد.
آزمایشات سلامت قلب
علاوه‌بر مواردی که پیش از این، به منظور حفظ بهداشت قلب گفته شد؛ افراد باید به‌طور دائم، وضعیت سلامت قلب خود را چک کنند. بررسی سلامت قلب با بهره‌گیری از معاینات و نظرات پزشک عمومی یا متخصص انجام می‌شود. یک پزشک متخصص، برای تشخیص سلامتی قلب، مجموعه‌ای از آزمایش‌ها و ابزارهای تشخیص را دارد، که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.
آزمایشات خون
آزمایش خون، یکی از روشهای تشخیصی بیماری‌های قلبی است. در زیر، برخی شاخص‌ها را که در آزمایش خون، برای تشخیص بیماری قلبی بررسی می‌شوند؛ معرفی می‌کنیم:
- پروفایل لیپیدی (کلسترول)؛ برای اندازه‌گیری سطح کلسترول کل، LDL (کلسترول بد)، HDL (کلسترول خوب)، و تری‌گلیسیرید.
- CRP (پروتئین واکنشی C)؛ برای شناسایی التهاب سیستمیک که می‌تواند، عامل خطر بیماری قلبی باشد.
- هموسیستئین؛ بالا بودن این اسید آمینه ممکن است، با افزایش خطر بیماری‌های قلبی مرتبط باشد.
- گلوکز خون ناشتا؛ برای بررسی دیابت که یکی از عوامل خطر بیماری قلبی است.
- BNP یا NT-proBNP؛ این آزمایش برای ارزیابی نارسایی قلبی انجام می‌شود.
نوار قلب
نوار قلب، یک تست ساده، غیرتهاجمی و بدون درد برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب است. این تست می‌تواند؛ ریتم غیرطبیعی، مشکلات هدایت الکتریکی یا آسیب قلبی را نشان دهد.
تست ورزش (تست استرس قلبی)
تست ورزش یا تست استرس قلبی، برای بررسی عملکرد قلب در حین فعالیت بدنی یا با استفاده از دارو، برای افزایش ضربان قلب است. این تست، به تشخیص انسداد عروق کرونری یا ارزیابی تحمل قلب در هنگام فعالیت کمک می‌کند.
اکوکاردیوگرافی (سونوگرافی قلب)
اکوکاردیوگرافی قلب، تصویربرداری با استفاده از امواج صوتی برای بررسی اندازه، ساختار، و عملکرد قلب است. این تست می‌تواند؛ اختلالات دریچه‌ای یا پمپاژ قلب را شناسایی کند و یکی از روشهای بسیار کاربردی در تشخیص بیماری‌های قلبی است.
اسکن قلب با سی‌تی‌اسکن یا MRI
سی‌تی‌آنژیوگرافی قلب و MRI قلب، دو روش تشخیصی دیگر بیماری‌های قلب هستند. از سی‌تی‌آنژیوگرافی قلب برای بررسی عروق کرونری و شناسایی انسداد یا تنگی عروق استفاده می‌شود. MRI قلب هم، برای تصویربرداری دقیق از بافت قلب، اندازه‌گیری حجم خون و بررسی آسیب‌های ناشی از حمله قلبی به کار می‌رود.
آنژیوگرافی کرونری
آنژیوگرافی کرونری، یک روش تهاجمی است. در این روش با تزریق ماده حاجب و استفاده از اشعه ایکس، جریان خون در عروق کرونری بررسی می‌شود. از آنژیوگرافی کرونری، معمولاً برای تشخیص دقیق انسدادهای شدید استفاده می‌شود.
هولتر مانیتورینگ
هولتر مانیتورینگ، یک دستگاه کوچک است که برای 24 تا 48 ساعت، فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند. این تست برای شناسایی ریتم‌های غیرطبیعی قلب، که در نوار قلب استاندارد قابل شناسایی نیستند؛ استفاده می‌شود.
تست تیلت
از تست تیلت برای ارزیابی فشار خون و ضربان قلب در شرایط مختلف استفاده می‌شود.از این تست، به‌ویژه در تشخیص مشکل بیمارانی که دچار سنکوپ (غش کردن) می‌شوند؛ استفاده می‌گردد.
اندازه‌گیری فشار خون
یکی دیگر از روشهای تشخیص مشکلات قلبی، اندازه‌گیری فشار خون است. فشار خون بالا یکی از مهم‌ترین عوامل خطر بیماری‌های قلبی است؛ ازاین‌رو اندازه‌گیری منظم فشار خون، برای پایش سلامت قلب ضروری است.
تست کلسیفیکاسیون کرونری (Calcium Score)
تست کلسیفیکاسیون کرونری یا Calcium Score، ازجمله روشهای کمک‌کننده به تشخیص بیماری‌های قلبی است. این تست، میزان رسوب کلسیم در دیواره عروق کرونری را اندازه‌گیری می‌کند و می‌تواند؛ خطر بیماری قلبی را پیش‌بینی کند.
تست عملکرد ریه
تست عملکرد ریه، برای تشخیص بعضی مشکلات قلبی موثر است. در بیمارانی که مشکل تنفسی دارند؛ این تست می‌تواند به تشخیص مشکلات ریوی، که ممکن است بر سلامت قلب اثر بگذارد؛ کمک کند.
تست‌های ژنتیکی
تست‌های ژنتیکی نیز، یکی دیگر از راه‌های تشخیص بیماری‌های قلبی است. برای افرادی که سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارند؛ آزمایش‌های ژنتیکی می‌تواند؛ به شناسایی عوامل خطر ارثی کمک کند و کمک شایانی به پزشک و بیمار کند.
سخن پایانی درباره محافظت از سلامت قلب
برای بیماران در معرض خطر یا افرادی که علائمی، مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس یا خستگی مفرط را تجربه می‌کنند؛ مراجعه به پزشک متخصص به منظور محافظت از سلامت قلب ضروری است. دکتر قویدل با بهره‌گیری از دانش و تجربه خود، برنامه‌های شخصی‌سازی‌شده‌ای، برای پیشگیری و درمان بیماری‌های قلبی ارائه می‌دهد.
برای دریافت اطلاعات بیشتر، درباره آزمایشات سلامت قلب یا سوالات تخصصی می‌توانید؛ از خدمات مشاوره‌ای دکتر قویدل بهره‌مند شوید. به یاد داشته باشید که حفظ بهداشت قلب، کلید زندگی سالم و طولانی است.
