قلب یکی از حیاتی‌ترین اعضای بدن است، که وظیفه پمپاژ خون و تأمین اکسیژن برای اندام‌های مختلف را بر عهده دارد. در برخی موارد، مشکلات قلبی نیاز به مداخله جراحی دارند؛ تا عملکرد صحیح این عضو حیاتی حفظ شود. انواع عمل قلب شامل روش‌های متعددی هستند، که بر اساس نوع بیماری و شرایط بیمار انتخاب می‌شوند. انواع عمل های جراحی قلب شامل عمل بای‌پس عروق کرونر، تعویض یا ترمیم دریچه قلب، پیوند قلب و … است.
هر یک از این روش‌ها، بسته به شرایط بیمار و شدت بیماری، توسط متخصصان قلب و جراحان انتخاب می‌شوند. آگاهی از انواع عمل های قلب به بیماران کمک می‌کند؛ تا با فرآیند درمان خود آشنا شوند و تصمیم‌گیری بهتری داشته باشند.
معرفی انواع عمل قلب
جراحی قلب یکی از روش‌هایی است، که برای درمان مشکلات قلبی و عروقی انجام می‌شود. عمل‌های جراحی قلب با اهداف مختلف و به‌طور عمده، به دو شکل عمل قلب باز و عمل قلب کم‌تهاجمی انجام می‌شوند. در عمل‌های جراحی قلب، مشکلات مختلفی مانند بیماری‌های دریچه‌ای، آریتمی‌ها، آنوریسم‌ها و مشکلات عروقی درمان می‌شوند. در ادامه با انواع عمل های قلب آشنا می‌شویم.
جراحی ترمیم یا تعویض دریچه
ترمیم یا تعویض دریچه‌های قلبی یکی از متداول‌ترین جراحی‌ها در زمینه انواع عمل قلب است. دریچه‌های قلب مسئول کنترل جریان خون درون قلب هستند و هرگونه نقص یا بیماری در آنها می‌تواند؛ منجر به مشکلات جدی مانند نارسایی قلبی شود.
در این جراحی، پزشک می‌تواند دریچۀ آسیب‌دیده را ترمیم کند یا آن را با یک دریچه مصنوعی یا بیولوژیکی تعویض نماید. ترمیم دریچه معمولاً شامل اصلاح شکل و عملکرد دریچه است؛ در حالی که تعویض دریچه ممکن است؛ نیاز به استفاده از مواد مصنوعی داشته باشد. این جراحی می‌تواند علائم بیماران مانند تنگی نفس، خستگی و درد قفسه سینه را کاهش دهد و کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشد.
جراحی آریتمی
جراحی آریتمی یکی از انواع عمل جراحی قلب و روشی درمانی است، که برای اصلاح اختلالات ریتم قلب انجام می‌شود. آریتمی قلب (Heart arrhythmia) می‌تواند؛ باعث بروز ضربان‌های نامنظم قلب شود، که ممکن است به عوارض جدی، مانند سکته مغزی یا نارسایی قلبی منجر شود.
در این نوع جراحی، پزشک معمولاً از تکنیک‌هایی مانند ابلیشن یا نصب دستگاه‌های الکتریکی (مانند پیس‌میکر) استفاده می‌کند؛ تا ضربان قلب را به حالت طبیعی برگرداند.
ابلیشن شامل تخریب نواحی خاصی از بافت قلب است، که باعث ایجاد ریتم نامنظم می‌شوند. این روش می‌تواند؛ به‌طور مؤثری علائم بیماران را کاهش دهد و خطرات مرتبط با آریتمی را کاهش دهد. جراحی آریتمی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و پس از آن بیماران نیاز به مراقبت و پیگیری دارند.
جراحی ترمیم آنوریسم
آنوریسم‌ها انبساط غیرطبیعی دیواره عروق خونی هستند، که می‌توانند در هر نقطه از بدن ایجاد شوند؛ اما شایع‌ترین نوع آنوریسم‌ها در آئورت و مغز دیده می‌شوند. ترمیم آنوریسم به معنای اصلاح یا حذف ناحیه آسیب‌دیده است تا از پارگی آن جلوگیری شود.
جراحی برای ترمیم آنوریسم، معمولاً شامل قرار دادن یک پروتز یا گرافت در ناحیۀ آسیب‌دیده است، که به تقویت دیوارۀ عروق کمک می‌کند. این عمل می‌تواند؛ به صورت باز یا با استفاده از روش‌های کم تهاجمی انجام شود.
ترمیم آنوریسم بسیار حیاتی است؛ زیرا پارگی آنوریسم می‌تواند منجر به خونریزی شدید و حتی مرگ شود. با پیشرفت فناوری پزشکی، نتایج جراحی‌های آنوریسم بهبود یافته و زمان بهبودی بیماران کاهش یافته است.
اندآرترکتومی کاروتید
اندآرترکتومی کاروتید یکی از انواع عمل جراحی قلب است، که برای حذف پلاک‌های چربی از شریان کاروتید انجام می‌شود. شریان‌های کاروتید مسئول تأمین خون به مغز هستند و انسداد آنها می‌تواند منجر به سکته مغزی شود.
در این جراحی، پزشک برش کوچکی در گردن ایجاد کرده و پلاک‌ها را از دیواره شریان خارج می‌کند؛ تا جریان خون به مغز بهبود یابد. این عمل معمولاً برای بیمارانی که دارای علائم سکته مغزی یا خطر بالای آن هستند؛ توصیه می‌شود.
اندآرترکتومی کاروتید می‌تواند؛ به‌طور قابل توجهی خطر سکته مغزی را کاهش دهد و کیفیت زندگی بیمار را افزایش دهد. با پیشرفت‌های اخیر در تکنیک‌های جراحی، این عمل با عوارض کمتری همراه بوده و نتایج موفقیت‌آمیز بیشتری داشته است.
جراحی پیوند قلب
در میان انواع عمل های قلب، عمل پیوند قلب یک روش جراحی پیچیده به شمار می‌رود، که برای درمان نارسایی شدید قلبی انجام می‌شود. این روش زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد، که سایر درمان‌ها، مانند داروها و جراحی‌های دیگر نتوانسته‌اند؛ عملکرد قلب را بهبود بخشند.
در این فرآیند، قلب بیمار با یک قلب سالم، از یک اهداکننده که به تازگی فوت کرده است؛ تعویض می‌شود. قبل از انجام پیوند، بیمار باید تحت ارزیابی‌های دقیقی قرار گیرد؛ تا اطمینان حاصل شود که او برای عمل مناسب است. پس از پیوند، بیمار نیاز به مراقبت‌های ویژه و داروهای سرکوب‌کننده ایمنی دارد؛ تا از رد پیوند جلوگیری شود. نرخ موفقیت پیوند قلب در سال‌های اخیر، به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است.
قرار دادن پیس میکر
قرار دادن پیس میکر (pacemaker) یک روش جراحی است، که برای درمان اختلالات ریتم قلب، به ویژه برادی‌کاردی (ضربان قلب کند) انجام می‌شود. پیس میکر یک دستگاه کوچک است که به‌طور الکتریکی، ضربان قلب را تنظیم می‌کند و به حفظ ریتم طبیعی قلب کمک می‌کند. این دستگاه معمولاً زیر پوست قفسه سینه قرار می‌گیرد و با الکترودهایی به قلب متصل می‌شود.
فرایند قرار دادن پیس میکر، یکی از انواع عمل قلب، معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و نیاز به زمان کوتاهی برای بهبودی دارد. بعد از عمل، بیماران معمولاً نیاز به پیگیری منظم دارند؛ تا عملکرد دستگاه بررسی شود. پیس میکرها می‌توانند؛ زندگی بیماران را به‌طور چشمگیری بهبود بخشند و علائم مرتبط با آریتمی‌ها را کاهش دهند.
بای پس عروق کرونر قلب
بای پس عروق کرونر یکی از انواع عمل جراحی قلب است، که برای درمان بیماری عروق کرونر (CAD) انجام می‌شود. این بیماری ناشی از انسداد یا تنگی عروق کرونر است، که خون را به عضله قلب تأمین می‌کند.
در این جراحی، پزشک عروق خونی سالمی را از قسمت‌های دیگر بدن برمی‌دارد و آنها را به دور ناحیۀ مسدود شده در عروق کرونر متصل می‌کند؛ تا جریان خون به قلب بهبود یابد.
این عمل معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و نیاز به بستری طولانی‌مدت در بیمارستان دارد. بای پس عروق کرونر می‌تواند؛ علائم بیماری مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس و خستگی را کاهش دهد و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد. Heart Surgery: Types, Details & Recovery
علایم و نشانه‌های عوارض مهم انواع عمل های جراحی قلب
انواع عمل های قلب، با توجه به میزان تهاجمی بودنشان و در نظر گرفتن وضعیت سن و سلامت عمومی بیمار، می‌توانند عوارض مختلفی را ایجاد کنند. در ادامه به بررسی مهم‌ترین عوارض انواع عمل قلب می‌پردازیم.
عفونت در محل جراحی
یکی از عوارض مهم انواع عمل های جراحی قلب، عفونت در محل جراحی است. این عفونت‌ها می‌توانند؛ در ناحیۀ برش جراحی یا در بافت‌های اطراف قلب ایجاد شوند. علایم عفونت معمولاً شامل قرمزی، تورم و درد در ناحیه جراحی است. همچنین، ممکن است بیمار تب داشته باشد و احساس خستگی عمومی کند.
در برخی موارد، ترشح مایع یا چرک از محل جراحی نیز مشاهده می‌شود. عفونت‌ها می‌توانند؛ به سرعت پیشرفت کنند و در صورت بی‌توجهی یا درمان نامناسب، به عوارض جدی‌تری منجر شوند. برای پیشگیری از عفونت، پزشکان معمولاً داروهای آنتی‌بیوتیک را قبل و بعد از انواع عمل قلب تجویز می‌کنند و رعایت بهداشت دقیق در دوران بهبودی بسیار حائز اهمیت است.
خونریزی و لخته‌های خونی
خونریزی یکی دیگر از عوارض شایع پس از انواع عمل قلب است. این مشکل ممکن است؛ در حین عمل یا پس از آن رخ دهد و می‌تواند؛ منجر به کاهش فشار خون و شوک شود. علایم خونریزی شامل ضعف، سرگیجه، تنگی نفس و رنگ پریدگی پوست است.
لخته‌های خونی نیز ممکن است؛ در عروق خونی تشکیل شوند و خطر سکته مغزی یا حمله قلبی را افزایش دهند. این لخته‌ها می‌توانند؛ به دلایل مختلفی مانند عدم تحرک طولانی‌مدت بعد از جراحی یا تغییرات در جریان خون ایجاد شوند.
برای پیشگیری از این عوارض، پزشکان معمولاً بیمار را به حرکت و فعالیت‌های ملایم بعد از انواع عمل های قلب تشویق می‌کنند و ممکن است داروهای رقیق‌کننده خون تجویز کنند.
مشکلات ریتم قلب
پس از انواع عمل های جراحی قلب، برخی بیماران ممکن است؛ با مشکلات ریتم قلب مواجه شوند که به آن آریتمی قلب (Heart arrhythmia) گفته می‌شود. این مشکلات می‌توانند شامل ضربان قلب غیرطبیعی، تپش قلب یا ضربان قلب بسیار کند باشند.
علایم آریتمی ممکن است؛ شامل سرگیجه، تنگی نفس، درد قفسه سینه و احساس ضعف عمومی باشد. این اختلالات معمولاً ناشی از تغییرات در سیستم الکتریکی قلب بعد از جراحی هستند و ممکن است موقتی باشند.
با این حال، در برخی موارد، آریتمی‌ها می‌توانند خطرناک باشند و نیاز به درمان فوری داشته باشند. پزشکان ممکن است؛ برای کنترل آریتمی‌ها از داروها یا دستگاه‌های پزشکی، مانند پیس میکر استفاده کنند. نظارت دقیق بر وضعیت قلب بیماران پس از جراحی بسیار مهم است.
نارسایی قلبی
نارسایی قلبی یکی از جدی‌ترین عوارض پس از انواع عمل قلب است، که می‌تواند به دلیل آسیب به عضله قلب یا اختلال در عملکرد آن ایجاد شود. این وضعیت به معنای عدم توانایی قلب در پمپاژ کافی خون برای تأمین نیازهای بدن است.
علایم نارسایی قلبی شامل تنگی نفس، ورم پاها و شکم، خستگی مفرط و افزایش وزن ناگهانی ناشی از احتباس مایعات است. نارسایی قلبی ممکن است؛ بلافاصله پس از عمل یا چند هفته بعد بروز کند و نیاز به مراقبت‌های ویژه دارد. درمان این وضعیت معمولاً شامل داروها، تغییرات در سبک زندگی و گاهی اوقات جراحی‌های اضافی است. بیماران باید در صورت بروز هرگونه نشانه نگران‌کننده به پزشک مراجعه کنند.
سخن پایانی درباره انواع عمل قلب
جراحی قلب یکی از روش‌های اصلی درمان بیماری‌های قلبی است. انواع عمل های قلب به دو روش کلی عمل قلب باز و عمل قلب کم تهاجمی انجام می‌شوند.
از مهم‌ترین انواع عمل جراحی قلب می‌توان به بای‌پس عروق کرونر، برای درمان گرفتگی رگ‌ها، تعویض یا ترمیم دریچه‌های قلبی برای بهبود عملکرد قلب و اصلاح ناهنجاری‌‌های قلب اشاره کرد. انواع عمل قلب اغلب برای بیمارانی که مشکلات قلبی شدید دارند؛ ضروری است.
برای کسب اطلاعات بیشتر دربارۀ انواع عمل جراحی قلب، می‌توانید به دکتر علیرضا قویدل مراجعه کنید. قطعا تجربۀ یک پزشک معتبر و مجرب می‌تواند؛ به انتخاب بهترین روش درمان کمک کند.
