در عمل بای پس عروق کرونر، عروق خونی از یک بخش سالم بدن (معمولا پا یا داخل دیواره قفسه سینه)، به عروق خونی مسدودشده پیوند زده می‌شود؛ به‌طوری که جریان خون بتواند؛ در مسیر پس از تنگی جریان یابد.
این عمل، حساسیت زیادی دارد و در این میان، سوالی که برای بیماران پیش می‌آید؛ این است که مراقبت های پیش از جراحی بای پس عروق کرونر و پس از آن چه هستند؟ رعایت مراقبتهای عمل بای پس قلب، تاثیر مستقیمی بر بهبود فرایند عمل و نتایج آن دارد و می‌تواند؛ ادامه زندگی را برای بیمار، دلنشین‌تر کند.
باید توجه داشته باشید؛ انجام عمل بای پس قلب بدان معنا نیست، که دیگر در معرض خطر تنگی عروق قرار نمی‌گیرید. رگهای بای پس شده کماکان استعداد ابتلا به تنگی را دارند. بنابراین باید سعی کنید، با رعایت توصیه‌هایی که متعاقبا ارائه خواهد شد؛ از بروز مشکل مجدد جلوگیری نمایید.
این مراقبت‌ها در زمینه‌هایی نظیر تغذیه، خواب، مصرف دارو، انجام معاینات و آزمایش‌ها، استحمام و… هستند. در این مقاله، با مراقبتهای جراحی بای پس عروق کرونر بیشتر آشنا خواهیم شد و نکات مختلفی را در این زمینه خواهیم خواند.
مراقبت های پیش از جراحی بای پس عروق کرونر
پیش از انجام هرگونه عمل جراحی، با توجه به شرایط، نیاز به در نظر گرفتن مراقبت های پیش از جراحی بای پس عروق کرونر است. مراقبتهای عمل بای پس قلب، پیش از انجام عمل، شامل موارد مختلفی می‌شوند. بعضی از این موارد، در منزل و بخشی دیگر در بیمارستان انجام می‌شوند. در ادامه به بررسی این موارد می‌پردازیم.
نکات مهم در شب پیش از عمل جراحی
شب قبل از عمل جراحی لازم است؛ خواب مناسب و راحت داشته باشید. علاوه‌بر اقدامات دارویی که برای شما در نظر گرفته می‌شود؛ ارتباط و راز و نیاز با خدا به روش‌های مختلف، تماس با خانواده، مطالعه قرآن، کتاب، مجله، گوش دادن موسیقی و… می‌توانند؛ در آرامش ذهنی و خواب راحت شما، قبل از عمل جراحی بسیار سودمند باشند.
لطفاً با تمام وجود به خداوند بزرگ توکل کنید و به تیم درمانی خود اعتماد داشته باشید. اگر در خوابیدن مشکل دارید؛ مضطرب نشوید. دقایقی به‌آرامی در بخش قدم بزنید و از پرستاران محترم بخش کمک بگیرید. خواب آرام، بخشی از مراقبتهای عمل بای پس قلب، است.
استحمام و اصلاح موهای بدن
یکی دیگر از مراقبتهای جراحی بای پس عروق کرونر، اصلاح کردن موهای صورت، سینه و شکم، اندام‌های تحتانی و تناسلی به وسیله موبر برقی است (این کار با مشارکت همکاران کمک‌بهیار، در بخش‌ها انجام می‌شود). البته بهتر است؛ این کار را شب قبل از مراجعه، در منزل انجام دهید. همچنین استحمام شب قبل از عمل جراحی، برای کاهش عوارض عفونی بسیار مهم است.
قبل از جراحی، چه غذایی بخوریم؟
جهت آماده بودن شما برای عمل جراحی و کاهش عوارض ریوی و عفونی، شب قبل از جراحی، پس از صرف یک غذای سبک برای شام، تا صبح روز عمل ناشتا بمانید. البته می‌توانید داروهای خوراکی تجویز شده را با کمی آب میل کنید.
به همراه داشتن مدارک پزشکی
لطفاً با برگه معرفی از جراح خود، به همراه یکی از اعضای خانواده محترم یا دوستان، به واحد پذیرش مراجعه کنید. لطفاً تمامی مدارک خود، شامل فیلم آنژیوگرافی، آزمایشات جدید و اکوکاردیوگرافی جدید خود را به همراه داشته باشید.
دقایقی پس از اقدامات اولیه، به همراه یکی از همکاران بیمارستانی، به بخش، راهنمایی خواهید شد. توجه کنید که ممکن است؛ به علت خالی نبودن تخت بستری، مدتی معطل شوید؛ لذا نگران نباشید.
مشاوره با دکتر جراح
اگر در مورد بستری و اقدامات لازم، سوال یا ابهامی داشتید؛ می‌توانید با همکاران پزشک جراح تماس بگیرید. اگر توسط دکتر علیرضا قویدل، فوق تخصص جراحی قلب و عروق، عمل جراحی می‌شوید؛ با همکاران ایشان، با شماره‌های 09389386094 و 09109202609 تماس بگیرید.
اگر در مورد عمل جراحی، عوارض احتمالی، انتخاب نوع دریچه یا هرگونه نکته پزشکی، سوالی داشتید؛ قبل از عمل جراحی می‌توانید؛ پاسخ سوالات خود را دریافت کنید. قبل از عمل جراحی، در مطب و بیمارستان، جراح خود را ملاقات خواهید کرد.
مراجعان دکتر قویدل، اگر سوال مهمی داشته باشند، که بدون پاسخ باقی مانده باشد؛ می‌توانند با شماره 09129798284 از طریق واتساپ در ارتباط باشند.
معاینه‌های پیش از عمل
در بدو ورود به بخش، پس از تعویض لباس‌ها و پوشیدن لباس بیمارستانی، برای اقدامات قبل از عمل جراحی آماده خواهید شد. اقدامات قبل از عمل جراحی شامل گرفتن شرح حال بیمار، سابقه بیماری قبلی، داروهای مصرفی، آزمایش خون، عکس سینه، اکوکاردیوگرافی، سونوگرافی، سی تی اسکن و همچنین مشاوره با همکاران متخصص رشته های بیهوشی قلب، کاردیولوژی، ریه، غدد و گوارش بر حسب مورد و نیاز خواهد بود.
همچنین همکار متخصص پزشکی قانونی، جهت رضایت عمل جراحی، قلب شما را ویزیت خواهند کرد. این اقدامات معمولاً در عرض یک روز قابل انجام است؛ ولی ممکن است؛ بسته به نظر همکاران محترم مشاور و نتیجه اقدامات انجام شده، طولانی‌تر شود و اقدامات تکمیلی برای شما انجام گیرد.
مصرف دارو و سابقه بیماری‌ها
اطلاع از سابقه مصرف دارو، حساسیت دارویی، استفاده از سیگار و سایر موارد اعتیادآور و نیز مشکلات و بیماری‌های زمینه‌ای شما، از جمله سابقه عمل جراحی قبلی، می‌تواند؛ در کسب نتیجه مطلوب عمل جراحی، کمک‌کننده باشد؛ بنابراین لطفاً به سوالات انجام شده، با دقت و درست پاسخ دهید.
اگر قبل از بستری، دچار علائم سرماخوردگی، تب، سرفه، بی‌حالی عمومی، آب‌ریزش بینی، درد عمومی بدن و بی اشتهایی مهم شده‌اید؛ حتماً قبل از بستری، به جراح و تیم پزشکی بیمارستان اطلاع دهید.
اگر در عرض دو هفته قبل از عمل جراحی، با افراد مبتلا به بیماری کرونا یا مشکوک به بیماری کرونا در تماس بودید؛ حتماً تیم درمان خود را از این مسئله آگاه کنید. در این شرایط برای حفظ سلامتی خود و دیگران و گرفتن نتیجه عمل مطلوب از عمل جراحی، لازم است؛ بررسی دقیق‌تر انجام شود و به احتمال زیاد، عمل جراحی شما با چند روز تاخیر انجام می‌گیرد؛ مگر اینکه عمل جراحی شما جنبه اورژانسی داشته باشد.
یک نکته دیگر درباره مراقبت های پیش از جراحی بای پس عروق کرونر، مصرف داروهاست. داروهای قلبی شما را پرستاران خوب شما در بخش، به‌موقع خواهند داد و نیاز نیست؛ داروهای قلبی را که همراه خود دارید؛ استفاده کنید. اگر داروی غیر قلبی هم مصرف می‌کنید؛ حتما پزشک و پرستار خود را در جریان قرار دهید.
خارج کردن وسایل شخصی
خارج کردن وسايل شخصی مثل عينك، لنزهای چشمی، دندان مصنوعی، النگو و گردنبند يا وسايلی كه روی دندان‌ها چسبيده شده و قابل جدا شدن است؛ از دیگر مراقبتهای عمل بای پس قلب است.
مشاوره قبل از جراحی و اخذ رضایتنامه
قبل از جراحی، جراح شما و در صورت نیاز، پزشک قانونی مرکز، در مورد مخاطرات، عوارض احتمالی جراحی با شما و همراهان صحبت خواهند کرد و رضایت جراحی مورد نظر را اخذ خواهند کرد. این اقدام، یکی دیگر از مراقبت های پیش از جراحی بای پس عروق کرونر به شمار می‌رود.
در صورتی که به علت وضعیت عمومی، بیماری‌های زمینه‌ای، عملکرد ضعیف قلب شما و یا نوع عمل جراحی‌تان، مخاطرات جراحی بیش‌ازحد معمول باشد؛ از شما و خانواده‌تان برائت‌نامه و رضایت جراحی پرخطر (High Risk) اخذ خواهد شد.
ویزیت متخصص بیهوشی
قبل از جراحی، توسط متخصص محترم بیهوشی ویزیت خواهید شد و داروهای آرام‌بخش، برای راحتی شما قبل از جراحی تجویز خواهد شد. این اقدام، به عنوان یکی از مراقبت های پیش از جراحی بای پس عروق کرونر، باعث ایجاد آرامش بیشتر در بیمار می‌شود.
انتقال بیمار به اتاق عمل و آغاز فرایند جراحی
شما به اتفاق پرستار و کمک‌بهیار خود، به اتاق عمل بیمارستان منتقل خواهید شد و از آنجا توسط همکاران پرستار دیگر، به اتاق جراحی که قرار است؛ شما در آن تحت عمل جراحی قرار بگیرید؛ منتقل خواهید شد. متخصص محترم بیهوشی قلب و بقیه همکاران بیهوشی، اقدامات اولیه را برای شما انجام خواهند داد.
این اقدامات شامل گرفتن یک رگ از دست یا ساعد، برای تزریق سرم و داروهای شما، وصل کردن الکترودها و سیم مربوط به پایش ضربان قلب شما به قفسه سینه و گرفتن ماسک اکسیژن روی دهان و بیمه شما خواهد بود و پس از آن شما به‌آرامی خواهید خوابید و تا پایان جراحی، احساس نامطلوب نخواهید داشت. بنابراین لطفاً به‌هیچ‌وجه نگران و مضطرب نباشید. آرامش شما قبل از عمل جراحی می‌تواند؛ تاثیر خوبی روی نتیجه عمل جراحی بگذارد.
آموزش مراقبت های ریوی قبل از عمل CABG
بخشی از مراقبتهای عمل بای پس قلب، مراقبتهای ریوی است. مراقبتهای ریوی قبل از عمل بایپس عروق کرونر، به منظور بهبود عملکرد ریوی بیماران، قبل از عمل جراحی است؛ تا از عوارض ریوی پس از عمل پیشگیری شود.
عوارض ریوی مانند «آتلکتازی»، «پنومونی»، «ترشحات تجمع‌یافته» و «نارسایی تنفسی» از عوارض شایع و خطرناک پس از عمل جراحی قلب باز هستند. مراقبت های ریوی قبل از عمل CABG، شامل موارد زیر است:
- استفاده از اسپیرومتری تشویقی؛ این دستگاه، حجم تنفسی را افزایش می‌دهد و عملکرد ریه‌های بیمار را قوی‌تر می‌کند و از کاهش ظرفیت ریوی پس از عمل جلوگیری می‌کند.
- تکنیک های کنترل تنفس؛ مانند تنفس عمیق، سرفه موثر، تکنیک تنفس فعال. این تمرینات باعث خروج راحت‌تر ترشحات پس از عمل و جلوگیری از آتلکتازی می‌شوند.
- تمرینات تقویت عضلات تنفسی (IMT)؛ با استفاده از دستگاه مقاومت تنفسی، عضلات درگیر در تنفس تقویت می‌شوند، تا بتوانند پس از عمل بهتر عمل کنند.
اگرچه انجام این تمرینات، به عنوان مراقبتهای جراحی بای پس عروق کرونر، برای تمام بیماران توصیه می‌شود؛ اما معمولا پزشکان بر اساس ارزیابی ریسک‌فاکتورها، بیماران پرخطر را شناسایی و برای آنها مراقبت های ریوی قبل از عمل CABG را، به صورت اختصاصی تجویز می‌کنند. هدف این آموزش‌ها و تمرین‌های ریوی، بهبود عملکرد ریه‌های بیمار قبل از عمل است، تا پس از آن بیمار با عوارض احتمالی کمتری مواجه شود.
عمل جراحی چه مدت طول خواهد كشيد؟
شما در طول عمل کاملا بیهوش و بدون درد خواهید بود. معمولاً عمل جرّاحی بين ۳ تا ۶ ساعت طول می‌كشد. مدت عمل، بستگی به نوع عمل جراحی دارد. با توجه به پیچیدگی عمل و شرایط خاص هر بیمار، فقط می‌توان زمان عمل جرّاحی را تخمين زد. در ادامه مقاله، به بررسی مراقبت های بعد از عمل بای پس قلب می‌پردازیم.
پس از عمل جراحی به كجا منتقل می شوید؟
بعد از عمل جراحی، به بخش مراقبت ويژه (ICU) منتقل می‌شويد. معمولا شما 48 تا 72 ساعت در این بخش خواهید بود. در اینجا پس از چند دقیقه تا چند ساعت، بسته به عمق بیهوشی، شما هوشياری خود را مجدداً به دست می‌آوريد. در ابتدا كه بيدار می‌شويد؛ نمی‌توانید پاها يا بازوهای خود را به خوبی تكان دهيد؛ ولی پس از مدت كوتاهی مغز و بدن شما، با هم هماهنگ خواهند شد.
وقتی بیدار می‌شوید؛ لوله تنفسی که از طریق آن به دستگاه تنفس مصنوعی وصل هستید؛ داخل دهان و حلق شما وجود دارد. این لوله که در جریان عمل جراحی توسط همکاران بیهوشی، برایتان تعبیه شده است؛ از بین طناب‌های صوتی شما رد شده است؛ بنابراین تا زمان خروج این لوله، که نقش حیاتی برای شما دارد؛ نمی‌توانید صحبت کنید؛ پس نگران نباشید.
پس از اینکه اثر داروهای بیهوشی روی بدن شما تمام شد؛ شما کاملا بیدار و هوشیار می‌شوید و اگر عملکرد قلب و ریه شما مطلوب شد و از کنترل خونریزی مطمئن شدیم؛ لوله داخل حلق (لوله تراشه) شما توسط همکاران آی سی یو خارج خواهد شد.
زمانی که لوله داخل دهانتان است؛ بدون نگرانی و عجله، به‌آرامی مثل معمول نفس بکشید. ممکن است؛ ترشحات طبیعی راه‌های هوایی و دهان، داخل لوله و حلق شما جمع شود، که در این صورت همکاران پرستاری، با ساکشن (لوله کوچک متصل به دستگاه مکش) این ترشحات را تخلیه خواهند کرد، تا تنفس شما به‌راحتی انجام گیرد. در جریان ساکشن ممکن است؛ کمی دچار عوق زدن بشوید که جای نگرانی نیست.
پس از جدا شدن از دستگاه تنفس مصنوعی و خروج لوله داخل حلق شما، کشیدن نفس‌های عمیق و سرفه، نقش مهمی در بهداشت راه‌های هوایی شما دارد. ابتدا ممکن است؛ توان کافی، برای انجام سرفه‌های موثر نداشته باشید؛ ولی پس از مدت کوتاهی می‌توانید؛ به‌خوبی نفس های عمیق بکشید و سرفه‌های موثرتری انجام دهید.
توجه داشته باشید، که در جریان بیهوشی و عمل جراحی، مدت قابل توجهی، ریه شما خالی از هوا می‌گردد و ترشحات طبیعی مسیر هوایی، داخل ریه شما جمع می‌شود. اگر این ترشحات با انجام سرفه‌های موثر خارج نشود؛ در چند روز اول بعد از عمل جراحی، دچار تب و حتی عفونت ریوی می‌شوید؛ بنابراین به توصیه همکاران تیم درمان، برای انجام نفس‌های عمیق و سرفه‌های موثر به‌خوبی توجه کنید.
به علت ماهیت اعمال جراحی قلب و تجویز داروهای ضد انعقادی در جریان عمل جراحی، خونریزی بعد از جراحی قلب قابل انتظار است. برای خروج ترشحات خونی و جلوگیری از تشکیل لخته در اطراف قلب، لوله سینه مخصوصی داخل قفسه سینه شما قرار داده می شود. استفاده از این لوله، بخشی از مراقبتهای عمل بای پس قلب است.
بعد از عمل بایپس قلب، خونریزی معمولاً محدود است و خودبه‌خود کنترل می‌شود؛ اما در حدود ۵ درصد موارد، به خصوص در کسانی که سابقه مصرف داروهای ضد انعقادی، مثل «وارفارین» و داروهای ضد پلاکتی «پلاویکس» دارند؛ میزان خونریزی زیادتر از معمول است و با اقدامات معمول کنترل نمی‌شود.
در این شرایط برای اطمینان از عدم وجود خونریزی مهم از محل‌های جراحی شده، مجدداً به اتاق عمل منتقل خواهید شد، تا محله برش‌ها و بخیه‌های جراحی بازبینی گردد. بنابراین اگر مجدداً به اتاق عمل منتقل شدید؛ نگران نباشید. این کار برای اطمینان از سلامت قلب و جراحی شما مهم و ضروری است.
ملاقات خانواده بعد عمل بای پس عروق کرونر
ملاقات در ICU برای حفظ بهتر شرایط سلامتی و بهداشتی شما ممنوع است؛ ولی در صورت نیاز، با نظر مسئولین بخش ICU و پزشک معالج، یک نفر از خانواده شما می‌تواند؛ به شکل کوتاه‌مدتی شما را ملاقات کند. این، بخشی از فرایند مراقبتهای عمل بای پس قلب است.
همراهان محترم بیمار بایستی توجه کنند، که عموما بیماران در حالت خواب عمیق و با لوله داخل دهان، به بخش مراقبت های ویژه منتقل می‌شوند و بودن بیمار در چنین وضعیتی، دلیل بر وخامت شرایط نیست.
پس از عمل قلبی چگونه کنترل می‌شوید؟
پس از بیدار شدن در بخش مراقبت های ویژه متوجه خواهید شد، که برای مراقبتهای جراحی بای پس عروق کرونر، لوله‌ای از طریق دهان شما، در راه هوایی اصلی‌تان گذاشته شده است و از طریق آن به دستگاه تنفس مصنوعی متصل شده‌اید. اين لوله صدمه‌ای به شما نخواهد زد.
در این حالت تقلا نکنید و به آرامی به تنفس‌های معمولی خودتان ادامه دهید. پزشک متخصص بیهوشی، پس از اینکه کاملا بیدار و هوشیار شدید و اثر داروهای بیهوشی از بین رفت و آزمایش‌های لازم، بیانگر کفایت تنفس عادی شما بود؛ ابتدا شما را از دستگاه تنفس مصنوعی جدا می‌کند؛ سپس لوله را از دهان شما خارج می‌کند. تا زمانی که این لوله را دارید؛ قادر به صحبت کردن نخواهید بود؛ ولی با اشاره و در صورت نیاز، با نوشتن می‌توانید؛ از تیم پزشکی کمک بخواهید.
زمانی که بیدار می‌شوید؛ ممکن است احساس ادرار کردن یا کمی سوزش مجرای ادرار داشته باشید. نگران نباشید؛ بعد از بیهوش شدن شما و برای راحتی شما و کنترل عملکرد مطلوب کلیه و قلب در جریان جراحی و پس از آن، سوند ادراری (کاتتر فولی) تعبیه شده است؛ تا به‌طور دائم ادرار از آن خارج شود. تا زمانی که در آی سی یو باشید؛ به عنوان بخشی از مراقبتهای جراحی بای پس عروق کرونر، آن را خواهید داشت.
به علت بی‌حرکتی و اثر داروهای بیهوشی، در یکی دو روز اول پس از جراحی، در بخش مراقبتهای ویژه، اجابت مزاج نخواهید داشت؛ ولی به محض احساس اجابت مزاج، همکاران کمک بهیار، وسایل راحتی شما را فراهم خواهند کرد.
يك تا سه لوله از قفسه سینه شما خارج شده و مايعات و خونابه‌ای را كه در طول عمل جرّاحی يا بعد از آن، در قفسۀ سينۀ جمع شده، خارج می‌كنند. درد محل لوله‌ها قابل انتظار است، که با مسکّن کنترل می‌شود. معمولا روز انتقال به بخش، این لوله‌ها از بدن شما خارج می‌شوند؛ ولی ممکن است بسته به شرایط شما، تا چند روز پس از جراحی، خارج کردن لوله‌ها به تعویق بیفتد.
پس از جراحی، لوله‌های باریكی معمولاً در بازوی شما قرار دارند. پرستارها از طريق اين لوله‌ها، داروها و مايعات مورد نياز را به شما تزريق می‌كنند؛ نمونۀ خون می‌گيرند و فشار خون شما را به‌طور مداوم، از طريق آنها اندازه‌گیری می‌كنند.
همچنین به عنوان یکی دیگر از مراقبتهای عمل بای پس قلب، فشار خون، ضربان قلب و وضعیت تنفسی شما به صورت مداوم، روی مانیتورهای مخصوص هر بیمار پایش می‌شود. مراقب باشید، که صدای هشدار این مانیتورها، شما را نگران نکند.
در پایان باید گفت که تشک‌های تخت‌های بخش مراقبتهای ویژه، از نوع تشک مواج است، که به تناوب هوای داخل آن پرباد و کم‌باد می‌شود. این تشک‌ها برای محافظت بهتر شما و پیشگیری از زخم بستر طراحی شده‌اند.
درد بعد از عمل بای پس عروق کرونری قلب
نگران درد نباشید. درد محل عمل بای پس عروق کرونری قلب، طبیعی است. همکاران بخش پزشکی و پرستاری، برای کنترل درد شما، به اندازۀ کافی مسکن تجویز خواهند کرد؛ اما اگر کماکان درد داشتید؛ می‌توانید به همکاران محترم پرستاری اطلاع دهید؛ تا مسکن بیشتری تجویز شود.
در ساعت‌های اول بعد از جراحی، در محل بُرشی كه روی سینۀ شما ایجاد شده، کمی احساس ناراحتی خواهید داشت. معمولاً یك یا دو برش طویل روی ساق پا یا ران، برای درآوردن ورید داده شده، که در اين نواحی هم ممكن است؛ احساس درد داشته باشيد. درد در بیشتر اوقات، بيش از سه روز طول نخواهد كشيد.
عفونت بعد از عمل بای پس عروق کرونر
عفونت یکی از عوارض رایج پس از هر عمل تهاجمی، مانند جراحی قلب باز یا CABG است و توجه به آن، یکی از مراقبتهای عمل بای پس قلب است. اگرچه همۀ ابزار و وسایل پزشکی، حین عمل کاملا استریل و ضدعفونی هستند؛ باز هم امکان عفونت در نواحی جراحی شده وجود دارد.
در عمل بایپس عروق کرونر، زخم جراحی قفسه سینه یا محل برداشت رگ در بازو یا پا، می‌تواند دچار عفونت شود. علائم عفونت زخم، شامل قرمزی، تورم، ترشح چرک و درد است. عفونت همچنین ممکن است؛ به ریه‌ها یا فضای داخل قفسه سینه سرایت کند، که می‌تواند منجر به «پنومونی» یا «آمپیم» (تجمع چرک در قفسه سینه) گردد.
اگرچه عفونت پس از عمل می‌تواند نگران‌کننده باشد؛ اما با مراقبتهای پزشکی مناسب و تجویز آنتی بیوتیک‌های قوی، عفونت به راحتی قابل درمان است. تیم پزشکی متخصص و باتجربه می‌توانند؛ با تشخیص زودهنگام و شروع درمان، از گسترش عفونت جلوگیری کنند.
ایجاد تب بعد عمل بای پس قلب
هر فردی پس از عمل جرّاحی، مختصری تب دارد. اين تب باعث تعریق زیاد، در طول شب يا حتّی روز خواهد شد. شایع‌ترین علت تب در روزهای اول پس از جراحی، روی هم خوابیدن بخش‌هایی از ریه در جریان بیهوشی عمومی است، که به‌راحتی با نفس‌های عمیق و سرفه کردن قابل کنترل است.
داروهای کاهنده تب نیز ممكن است؛ برای شما استفاده شود. درجات بالای تب، مخصوصا چند روز پس از جراحی، نیازمند بررسی دقیق‌تر علت و کنترل دارد، که توسط تیم پزشکی شما انجام خواهد شد.
تنفس صحیح بعد از عمل بای پس عروق کرونری
نفس کشیدن عميق و سرفه كردن، در سرعت بخشيدن به بهبودی شما مهم هستند. سرفه كردن، امکان عفونت ريه و تب را كم می‌كند و ضرری برای محل بُرش جراحی و رگهای پيوندی نخواهد داشت. شما باید تنفس صحیح را از روز قبل از رفتن به اتاق عمل، آموزش ببینید و آن را تمرین کنید. تنفس عمیق شامل یک دم عمیق و نگهداشتن آن، به مدت 3 تا حداکثر 5 ثانیه است.
توجه کنید، که سرفه و تنفس عمیق، به عنوان ورزش پایه و عادت روزمره شما باشد؛ حتی اگر خلطی وجود ندارد. همچنین به خاطر داشته باشید، که به خاطر درد جزئی در محل عمل، هرگز نباید از سرفه پرهیز کنید.
در افراد مسن، چاق، دیابتی و افراد مبتلا به پوکی استخوان توصیه می‌کنیم؛ در حین سرفه کردن، یک بالش روی قفسه سینه خود قرار دهند و با دو دست، آن را کاملا بغل کنند و به روی سینۀ خود فشار دهند، تا خللی در روند بهبودی زخم و جوش خوردن استخوان جناغ سینه، ایجاد نشود. با این روش می‌توان، راحت‌تر و بدون درد سرفه كرد.
بعد از عمل، از دستگاه اسپیرومتر (دستگاهی است که از روی هم خوابیدن ریه‌ها جلوگیری می‌کند) که در بخش به شما داده خواهد شد؛ استفاده نمایید. برای استفاده از این وسیله، قسمت دهنی را بین دندان‌های خود نگه دارید و لب‌های خود را کاملا بسته نگه دارید و دم عمیق انجام دهید.
بایستی تنفس‌های شما عمیق و مداوم باشد؛ تا تاثیر کافی روی عملکرد ریوی شما داشته باشد. تنفس‌های ناگهانی و کوتاه‌مدت موثر نخواهد بود. توجه کنید که تمرینات تنفسی را بین 4 تا 6 هفته ادامه دهید. Breathing Exercises After Heart Surgery
ممکن است؛ 2 الی 3 هفته بعد از عمل بای پس عروق کرونر، هنگام صحبت کردن دچار تک سرفه و گرفتگی صدا شوید، که به خاطر لوله تنفسی است، که در جریان بیهوشی داشته‌اید و به مرور برطرف می‌شود. در صورتی که این وضعیت، پس از این مدت ادامه داشت؛ به پزشک مراجعه کنید.
همچنین پس از عمل، سینه بند طبی به شما داده خواهد شد، تا برای مراقبتهای عمل بای پس قلب، در زمان سرفه کردن، استخوان جناغ برش دادۀ شما را، که با سیم‌های مخصوصی به همدیگر بسته شده‌اند؛ حمایت کند تا استخوان به خوبی جوش بخورد.
نحوه و مدت زمان بستن کمربند بعد از عمل قلب باز، اهمیت زیادی دارد. سینه بند طبی بایستی، نه آن‌قدر سفت بسته شود، که باعث محدودیت تنفسی شما شود و نه آن‌قدر شل باشد، که عملاً عملکردی نداشته باشد.
سینه بند طبی، باید طوری بسته شود که تنها یک بند انگشت، بین بدن شما و سینه بند فاصله باشد. در موارد نادری، به خصوص در بیماران چاق و دیابتی، استخوان جناغ به خوبی جوش نمی‌خورد و ممکن است؛ عمل جراحی مجدد لازم باشد.
خوردن و آشاميدن بعد از عمل بای پس عروق قلبی
یکی دیگر از مراقبتهای جراحی بای پس عروق کرونر، بحث خوردن و آشامیدن، بعد از عمل جراحی است. پس از خارج شدن لولۀ تنفسی اجازه دارید؛ مايعات بنوشيد. اينكه چقدر طول خواهد كشيد تا پس از مايعات بتوانيد؛ غذاهای معمولی را بخوريد؛ بستگی به دستگاه گوارشی شما دارد.
در صورتی که پس از صرف مایعات و یا یک غذای سبک، حالت تهوع، استفراغ، دل درد و یا احساس پری شکم نداشتید؛ می‌توانید به تدریج، برنامه غذایی را که برحسب بیماری زمینه‌ای برای شما تهیه می‌شود؛ میل کنید.
احساس تشنگی بعد از اعمال جراحی قلب بسیار شایع است، که عموماً به علت از دست دادن خون و مایعات بدن و داروهای تجویز شده است. اغلب بیماران می‌توانند؛ بدون محدودیت، مایعات را مصرف کنند.
البته در ساعت‌های اولیه بعد از عمل و جدا شدن از دستگاه تنفس مصنوعی ممکن است؛ پس از نوشیدن مایعات و آب، احساس تهوع و استفراغ دست بدهد. اگر شما بعد از خوردن مایعات، دچار این حالت شدید؛ بهتر است جهت رفع تشنگی، با فواصل کم و با حجم کم، از آب یا آبمیوه استفاده کنید و خشکی دهان و تشنگی خود را رفع کنید و مراقبتهای عمل بای پس قلب را رعایت کنید.
چه زمانی می توانید از تخت خارج شوید؟
معمولاً در عرض يك يا دو روز بعد از عمل بایپس عروق کرونری قلب، قادر خواهید بود؛ از تختخواب خارج شوید؛ بر روی صندلی بنشينيد يا آهسته در اطاق راه برويد؛ سپس در راهرو قدم بزنيد. نهايتاً خواهید توانست؛ از پله‌ها بالا برويد؛ سريعتر و بيشتر راه برويد، تا برای بازگشت به خانه آماده شويد.
در صورتی که هنوز لوله‌های سینه‌ای و بطری مربوطه، به بدن شما متصل است؛ می‌توانید آنها را با دست بگیرید و راحت قدم بزنید. دقت کنید؛ همیشه بطری متصل به لوله، پایین‌تر از سطح قلب شما قرار بگیرد.
استحمام بعد عمل بای پس عروق کرونر قلب
در بخش مراقبتهای ویژه، در صورت نیاز با اسپری‌های تمیزکننده، نسبت به تمیز کردن پوست بدن شما اقدام خواهد شد. پس از چند روز، با خارج کردن لوله‌های سینه، تخلیه‌کنندۀ مایعات و سوند ادراری، اجازه داريد كه دوش بگيريد و از شامپو استفاده کنيد.
شما حتی می‌توانید؛ با لیف نرم، روی زخم ها را هم صابون بزنید؛ اما حمام کردن طولانی در وان، در هفته‌های اول بعد از جراحی بای پس عروق کرونر، توصیه نمی‌شود و برخلاف مراقبتهای عمل بای پس قلب است. Heart bypass surgery – discharge Information
بعد از عمل بای پس عروق کرونر چطور بخوابیم؟
بهتر است در زمان استراحت در بخش، هر چند ساعت جابه‌جا شويد (حداکثر هر 2 ساعت) و در حالت خوابیده به پشت، در حالی که زیر سرتان با یک یا دو بالشت بلند شده باشد؛ قرار گیرید.
شما می‌توانید بعد از عمل، به پهلو نیز بخوابید؛ ولی ترجیحا در هر حالتی، که احساس راحتی و آرامش بیشتری دارید و دردی حس نمی‌کنید؛ بخوابید. روی سمتی که لوله سینه‌ای دارید هم می‌توانید؛ بخوابید ولی این کار عموما همراه درد موضعی خواهد بود.
برای بلند شدن و نشستن، از همراهان خود یا از نوارهای پهن نردبانی‌شکل، که به تخت شما وصل است؛ استفاده کنید. همچنین بعد از ترخیص، هنگام بلند شدن از تخت، اول به پهلو قرار گیرید؛ سپس به آرامی بنشينيد و از تخت بلند شوید.
توجه کنید، که خوابيدن طولانی به پشت، به مدت طولانی برای ريه‌های شما خوب نيست. از همان ساعت‌های اول بعد از جراحی، پاهای خود را به‌آرامی حرکت دهید و عضلات ران خود را، درجا و به‌طور متناوب، سفت و منقبض و شل کنید. این کارها از تشکیل لخته و لخته‌پرانی (آمبولی)، به‌طور موثری پیشگیری می‌کند.
بخیه‌ها چه زمانی خارج می‌شود؟
به‌جز در موارد خاص، پوست شما با نخ‌های مخصوص، قابل جذب و غیرقابل رویت دوخته می‌شود و نیازی به خارج کردن نخ‌های بخیه نیست. در مواردی، گره نخ از پوست بیرون می‌زند، که پس از چند هفته خودبه‌خود جذب می‌شود؛ ولی در صورتی که مزاحمتی برایتان ایجاد کند؛ گره بخیه را بعد از 7 تا 10 روز می‌توان چید.
لوله‌های سینه‌ای شما، با نخ‌های غیرقابل جذب به پوست شما فیکس می‌شود، که پس از خارج کردن لوله، این بخیه‌ها هم خارج می‌شود. رنگ زخم به مرور از رنگ ارغوانی به رنگ قرمز و سپس صورتی و نهايتاً به رنگ عادی پوست برمی‌گردد.
بعد از ترخیص می‌توانید؛ از کرم‌های معمول نرم‌کننده، برای مرطوب و نرم کردن محل زخم‌های بهبودیافته استفاده کنید. خشکی زخم‌ها مخصوصا در ناحیه خم زانو، می‌تواند اذیت‌کننده باشد.
مدت زمان بستری در بيمارستان
مدت زمان معمول بستری شدن در بيمارستان، برای انجام مراقبتهای عمل بای پس قلب، 5 تا 7 روز است؛ ولی اين زمان، بستگی به نوع عمل جراحی و سیر بالینی و عوارض احتمالی آن دارد و برای هر بیمار ممکن است؛ متفاوت باشد.
نکته پایانی مراقبت های پیش از جراحی بای پس عروق کرونر
در این مقاله درباره مراقبت های پیش از جراحی بای پس عروق کرونر و پس از آن صحبت کردیم و نکات مختلفی را دربارۀ مراقبتهای جراحی بای پس عروق کرونر گفتیم. همچنین شما می‌توانید؛ برای مطالعه بیشتر پیرامون مراقبتهای عمل بای پس قلب، کتابچه راهنمای بیمار و خانواده در جراحی بایپس عروق کرونر را از سایت دکتر علیزاده قویدل دانلود کنید و متن آن را بخوانید. در صورت نیاز به کسب مشاوره حضوری، از طریق صفحه تماس با دکتراقدام کنید.
