یکی از روش‌های پیشرفته جراحی قلب، که در آن دو یا چند دریچۀ قلب، به‌طور همزمان تحت جراحی قرار می‌گیرند؛ عمل همزمان دریچه های قلبی است. این روش برای بیمارانی، که دچار مشکلات همزمان در چند دریچۀ قلبی هستند؛ ضروری است. جراحی دریچه های قلب به صورت همزمان معمولاً در بیمارانی انجام می‌شود، که تنگی یا نارسایی شدید در بیش از یک دریچه دارند و نیاز به ترمیم یا تعویض دریچه‌ها به طور همزمان دارند.
عمل جراحی همزمان دریچه های قلبی می‌تواند؛ مزایایی مانند کاهش تعداد جراحی‌های قلب باز، کاهش هزینه‌های درمانی و بهبود سریع‌تر بیمار را به همراه داشته باشد. با این حال، این جراحی پیچیده بوده و نیاز به تخصص بالای جراحان قلب دارد. انتخاب روش عمل همزمان دریچه های قلبی، باید بر اساس ارزیابی دقیق وضعیت بیمار و مشورت با پزشک متخصص انجام شود.
عمل همزمان دریچه های قلبی چگونه است؟
جراحی دریچه های قلب به صورت همزمان زمانی انجام می‌شود، که بیش از یک دریچۀ قلب دچار اختلال عملکردی شده باشد و نیاز به عمل جراحی دریچه قلب، برای ترمیم یا تعویض همزمان آن‌ها وجود داشته باشد.
این وضعیت معمولاً در بیمارانی دیده می‌شود، که به دلیل بیماری‌های مادرزادی، تب روماتیسمی یا بیماری‌های قلبی پیشرفته، دچار نارسایی یا تنگی چندین دریچه شده‌اند.
جراحان قلب بسته به شدت آسیب، می‌توانند هر دو دریچه را در یک عمل جراحی ترمیم یا تعویض کنند. این عمل معمولاً به‌صورت جراحی باز انجام می‌شود؛ اما در برخی موارد، روش‌های کم‌تهاجمی نیز ممکن است؛ کاربرد داشته باشند.
انجام عمل همزمان دریچه های قلبی، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت پیچیده‌تری دارد؛ اما می‌تواند روند بهبودی بیمار را تسریع کند. انتخاب روش جراحی و نوع دریچه‌ها به شرایط بیمار، سن و سایر بیماری‌های زمینه‌ای بستگی دارد.
چه کسانی کاندیدای عمل همزمان دریچه های قلبی هستند؟
عمل همزمان دریچه‌های قلبی برای بیمارانی انجام می‌شود، که بیش از یک دریچه قلب دچار مشکل شده باشد و نیاز به مداخلۀ همزمان داشته باشند. این جراحی معمولاً در شرایطی، که نارسایی یا تنگی دریچه‌ای چندگانه وجود دارد؛ توصیه می‌شود. در ادامه، گروه‌هایی از بیماران که کاندیدای عمل جراحی همزمان دریچه های قلبی هستند؛ بررسی می‌شوند.
بیماران مبتلا به بیماری‌های مادرزادی قلبی
برخی از افراد از بدو تولد، دچار مشکلاتی در ساختار دریچه‌های قلبی خود هستند، که ممکن است در طول زمان بدتر شود. بیماران مبتلا به بیماری‌های مادرزادی، مانند تنگی یا نارسایی چندین دریچه، اغلب نیاز به جراحی اصلاحی دارند.
در مواردی که بیش از یک دریچه به‌طور همزمان درگیر باشد؛ جراحان ممکن است تصمیم به انجام یک عمل ترکیبی بگیرند. بیماری‌هایی مانند سندرم مارفان یا نقص‌های مادرزادی دریچه‌ای می‌توانند؛ باعث نارسایی زودرس چندین دریچه شوند.
در این بیماران، انجام جراحی دریچه های قلب به صورت همزمان می‌تواند؛ عملکرد قلب را بهبود بخشیده و از بروز مشکلات جدی‌تر، مانند نارسایی قلبی جلوگیری کند. این جراحی معمولاً در مراکز تخصصی انجام می‌شود و نیازمند تیم پزشکی مجرّب است.
بیماران مبتلا به بیماری‌های دریچه‌ای پیشرفته
افرادی که بیماری‌های دریچه‌ای قلبی آن‌ها، به مرحله پیشرفته رسیده و درمان‌های دارویی دیگر موثر نیست؛ ممکن است نیاز به این جراحی داشته باشند. این بیماران معمولاً دچار نارسایی شدید در دو یا چند دریچه هستند، که باعث کاهش عملکرد قلب و بروز علائمی، مانند تنگی نفس، خستگی شدید و ورم اندام‌ها می‌شود.
در بسیاری از موارد، این مشکلات ناشی از بیماری‌هایی مانند تب روماتیسمی، اندوکاردیت یا دژنراسیون دریچه‌ای است. زمانی که دو یا چند دریچه، به حدی آسیب دیده‌اند، که عملکرد طبیعی قلب را مختل کرده‌اند؛ پزشکان تصمیم به ترمیم یا تعویض همزمان آن‌ها می‌گیرند. در چنین بیمارانی، انجام یک جراحی برای درمان همزمان دریچه‌های معیوب می‌تواند؛ روند بهبودی را تسریع کند.
در برخی موارد، بیمارانی که قبلاً جراحی دریچه انجام داده‌اند؛ اما به دلیل خرابی دریچه‌های مصنوعی یا عود بیماری نیاز به مداخله مجدد دارند؛ ممکن است کاندید عمل مجدد دریچه های قلبی به‌صورت همزمان شوند.
بیماران نیازمند جراحی‌های قلبی دیگر به‌طور همزمان
گاهی بیماران علاوه بر مشکلات دریچه‌ای، به بیماری‌های قلبی دیگری، مانند گرفتگی عروق کرونر یا نارسایی قلبی نیز مبتلا هستند، که نیاز به جراحی دارند. در این موارد، پزشکان ممکن است؛ تصمیم بگیرند که جراحی دریچه‌ای را همزمان با سایر جراحی‌های قلبی، مانند عمل بای‌پس عروق کرونر انجام دهند.
انجام همزمان این جراحی‌ها می‌تواند؛ زمان بستری بیمار را کاهش دهد؛ هزینه‌های درمان را کم کند و نیاز به بیهوشی‌های مکرر را از بین ببرد. بیمارانی که دارای بیماری‌های پیچیده قلبی هستند و چندین مشکل قلبی به‌طور همزمان دارند؛ معمولاً تحت بررسی دقیق قرار می‌گیرند تا مشخص شود؛ آیا انجام جراحی همزمان برای آن‌ها ایمن و موثر خواهد بود. Surgical management of a patient
نکات مهم پیش از جراحی دریچه های قلب به‌صورت همزمان
عمل جراحی همزمان دریچه های قلبی یک عمل پیچیده و حساس است، که نیازمند آمادگی دقیق بیمار و تیم پزشکی است. پیش از این جراحی، بررسی‌های متعددی انجام می‌شود؛ تا خطرات احتمالی کاهش یابد و بهترین نتیجه ممکن حاصل شود. در ادامه، نکات مهمی که باید قبل از انجام عمل جراحی همزمان دریچه های قلبی مورد توجه قرار گیرند؛ بررسی می‌شوند:
- انجام آزمایش‌های اکوکاردیوگرافی، آنژیوگرافی و MRI قلب برای ارزیابی آسیب دریچه‌ها.
- کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، فشار خون بالا، نارسایی کلیه و مشکلات ریوی.
- مشاوره با متخصصان نفرولوژی یا ریه در صورت نیاز برای تصمیم‌گیری بهتر.
- بررسی عملکرد ریه‌ها و واکنش به بیهوشی، با آزمایش‌های عملکرد ریه و مشاوره متخصص بیهوشی.
- انجام فیزیوتراپی تنفسی، برای بیماران با سابقه بیماری‌های ریوی جهت کاهش عوارض.
- توقف یا جایگزینی داروهای رقیق‌کننده خون، مانند وارفارین و آسپرین برای کاهش خطر خونریزی.
- تنظیم دوز داروهای فشار خون، دیابت یا نارسایی قلبی و تجویز داروهای تقویتی قلب.
- پرهیز از مصرف داروهای گیاهی و مکمل‌های مؤثر بر بیهوشی یا انعقاد خون.
- کاهش اضطراب با مشاوره پزشک، جلسات آموزشی و صحبت با بیماران دیگر.
- حمایت عاطفی از خانواده و دوستان و در صورت نیاز مشاوره با روان‌شناس.
مراقبت‌های بعد از عمل دریچه های قلب به صورت همزمان
مراقبت‌های پس از جراحی همزمان دریچه های قلبی، نقش بسیار مهمی در بهبودی بیمار و جلوگیری از عوارض احتمالی دارند. در این قسمت، به بررسی مراقبت‌های ضروری بعد از جراحی دریچه های قلب به صورت همزمان پرداخته خواهد شد:
- اندازه‌گیری منظم فشار خون، ضربان قلب، دما و سطح اکسیژن خون برای نظارت بر علائم حیاتی.
- بررسی مداوم علائم در ساعات اولیه پس از عمل برای شناسایی تغییرات ناگهانی.
- گزارش علائم غیرطبیعی مانند عفونت، نارسایی قلبی یا خونریزی به پزشک.
- کنترل درد با داروهای مسکن و ضدالتهاب طبق دستور پزشک.
- پرهیز از مصرف خودسرانه دارو و گزارش عوارض جانبی.
- مصرف داروهای رقیق‌کننده خون برای جلوگیری از لخته شدن.
- بررسی زخم جراحی برای قرمزی، ورم یا ترشح غیرعادی و گزارش به پزشک.
- تعویض منظم پانسمان و جلوگیری از خیس شدن زخم.
- رعایت بهداشت شخصی و اجتناب از فعالیت‌های سنگین در هفته‌های اول.
پیگیری و بازگشت به فعالیت‌های روزمره
پیگیری منظم با پزشک متخصص نیز، جزء ضروریات مراقبت بعد از عمل جراحی همزمان دریچه های قلبی است. بیمار باید برنامه‌ریزی دقیقی برای مراجعه به پزشک داشته باشد؛ تا وضعیت قلب و عروق خود را مورد بررسی قرار دهد.
همچنین، فعالیت‌های روزمره باید به تدریج آغاز شود. بیماران معمولاً مجاز به انجام فعالیت‌های سبک، مانند پیاده‌روی در هفته‌های اول هستند؛ اما باید از فعالیت‌های سنگین و ورزش‌های شدید خودداری کنند؛ تا زمان لازم برای بهبودی فراهم شود.
تغذیۀ مناسب نیز نقش مهمی در روند بهبودی دارد؛ مصرف غذاهای سالم و متعادل می‌تواند؛ به تسریع فرآیند بهبودی کمک کند. با رعایت دقیق این نکات، بیماران می‌توانند؛ روند بهبودی خود را تسریع کرده و از عوارض احتمالی جلوگیری کنند.
آیا عمل همزمان دریچه های قلبی مناسب من است؟
عمل همزمان دریچه های قلب، یکی از پیچیده‌ترین و حیاتی‌ترین جراحی‌ها، در علم پزشکی به شمار می‌آید، که به منظور اصلاح یا تعویض چندین دریچۀ قلب به طور همزمان، انجام می‌شود.
جراحی دریچه های قلب به صورت همزمان، به ویژه در بیمارانی که دچار اختلالات متعدد در عملکرد دریچه‌ها هستند؛ ضروری است. با این حال، موفقیت عمل و بهبودی سریع بیماران، به مراقبت‌های بعد از عمل بستگی دارد.
نظارت دقیق بر علائم حیاتی، مدیریت مناسب درد، مراقبت از محل جراحی و پیگیری منظم با پزشک، از جمله نکات کلیدی مراقبت بعد عمل جراحی همزمان دریچه های قلبی هستند.
با رعایت این مراقبت‌ها و همکاری موثر بیمار و تیم پزشکی، می‌توان به نتایج مطلوبی دست یافت و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشید. در نهایت، آگاهی از فرآیند عمل همزمان دریچه های قلبی و مراحل بهبودی می‌تواند؛ به بیماران کمک کند تا با اطمینان بیشتری، به زندگی روزمره خود بازگردند.
دکتر علیرضا قویدل، جراح قلب و عروق در تهران، تجربه فراوانی در انجام عمل همزمان دریچه های قلبی دارند. برای دریافت اطلاعات بیشتر دراین‌باره با ایشان در تماس باشید.
