یکی از روشهای پیشرفته در جراحی قلب، که برای بیماران مبتلا به تنگی عروق کرونری و بیماریهای دریچهای قلب انجام میشود؛ جراحی همزمان بای پس عروق کرونری و دریچه قلبی است.
جراحی همزمان بایپس قلب و دریچه زمانی ضروری است، که هر دو مشکل به طور همزمان وجود داشته باشند و نیاز به اصلاح همزمان داشته باشند؛ تا عملکرد قلب بهبود یابد و از عوارض آینده جلوگیری شود.
در این روش، ابتدا مسیرهای جدیدی برای خونرسانی به عضله قلب ایجاد میشود (بای پس عروق کرونری) و سپس دریچه قلبی بیمار ترمیم یا تعویض میشود.
انجام جراحی ترکیبی بایپس عروق کرونری و دریچه قلب میتواند؛ مزایایی از جمله کاهش تعداد جراحیها، کاهش خطرات بیهوشی و بهبود سریعتر بیمار را به همراه داشته باشد. با توجه به پیچیدگی این عمل، نیاز به تیم جراحی مجرب و مراقبتهای ویژه پس از جراحی اهمیت بالایی دارد.
جراحی بای پس عروق کرونری چرا انجام میشود؟
جراحی بای پس عروق کرونری (CABG) یک روش جراحی قلب باز است، که برای درمان بیماری عروق کرونری انجام میشود. در این بیماری، عروق کرونری که خون غنی از اکسیژن را به عضله قلب میرسانند؛ به دلیل رسوب چربی و ایجاد پلاکهای آترواسکلروتیک تنگ یا مسدود میشوند.

این انسداد باعث کاهش جریان خون به قلب شده و میتواند؛ منجر به درد قفسه سینه (آنژین)، تنگی نفس و در موارد شدیدتر، حمله قلبی شود. در این جراحی، یک یا چند رگ خونی سالم از قسمتهای دیگر بدن (مانند پا، سینه یا بازو) برداشته شده و به عروق کرونری مسدود شده پیوند داده میشود؛ تا جریان خون به عضله قلب بازگردد. این روش میتواند علائم بیماری قلبی را کاهش داده، کیفیت زندگی را بهبود بخشد و احتمال بروز حمله قلبی را کم کند.
جراحی دریچه قلبی چه ضرورتی دارد؟
جراحی دریچه قلبی زمانی ضروری است، که یکی از دریچههای قلب (میترال، آئورتی، تریکوسپید یا پولمونری) به دلیل بیماریهایی، مانند نارسایی یا تنگی، نتواند بهطور مؤثر خون را از یک بخش به بخش دیگر قلب یا بدن منتقل کند.
این مشکل میتواند باعث اختلال در جریان خون، افزایش فشار در قلب و حتی نارسایی قلبی شود. علائم شایع نیاز به جراحی دریچه شامل تنگی نفس، خستگی مزمن، درد قفسه سینه و ورم اندامها هستند.
اگر بیماری دریچه قلبی درمان نشود؛ ممکن است منجر به مشکلات جدیتر مانند سکته مغزی، نارسایی قلبی یا مرگ شود. جراحی دریچه قلب به دو صورت ترمیم یا تعویض دریچه انجام میشود و هدف آن بهبود عملکرد قلب، کاهش علائم و افزایش کیفیت زندگی بیمار است. این جراحی میتواند به روشهای باز یا کمتهاجمی انجام شود.
روش جراحی همزمان بای پس عروق کرونری و دریچه قلبی
جراحی همزمان بای پس عروق کرونری و دریچه قلبی، از جمله جراحی های پیچیده قلبی به حساب میآید، که به منظور درمان همزمان دو بیماری قلبی مختلف انجام میشود؛ بیماری عروق کرونری و نارسایی یا تنگی دریچه قلب.
در جراحی ترکیبی بایپس عروق کرونری و دریچه قلب، بیمار نیاز به ترمیم یا تعویض یک یا چند دریچه قلب و همچنین انجام بای پس برای عروق کرونری مسدود دارد. این نوع جراحی معمولاً برای بیمارانی که با مشکلات پیچیده قلبی مواجه هستند؛ توصیه میشود.
مراحل اولیه جراحی همزمان بایپس قلب و دریچه
اولین مرحله از جراحی همزمان بای پس عروق کرونری و دریچه قلبی، شامل ارزیابی دقیق وضعیت بیمار است. پیش از انجام عمل، پزشکان باید بررسیهای کاملی انجام دهند، که شامل آنژیوگرافی عروق کرونری، اکوکاردیوگرافی برای ارزیابی وضعیت دریچهها، و آزمایشات مختلف برای بررسی سلامت عمومی بیمار است.
در صورت تایید صلاحیت بیمار برای انجام جراحی، بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد و تیم جراحی، آماده انجام مراحل مختلف عمل میشود. جراحی معمولاً به صورت قلب باز انجام میشود، که در آن جراح به قلب دسترسی پیدا کرده و مشکلات هر دو بخش عروق کرونری و دریچههای قلبی را همزمان اصلاح میکند. این مرحله نیاز به مهارت و دقت بالای جراحان دارد.
انجام جراحی بای پس عروق کرونری
پس از دسترسی به قلب، جراحان ابتدا به سراغ درمان بیماری عروق کرونری میروند. در این مرحله، رگهای مسدود یا تنگ شده با استفاده از پیوند رگهای سالم از بدن (که معمولاً از ساق پا یا شریانهای سینهای استفاده میشود) بای پس میشوند. این پیوندها برای دور زدن مسدودیتها و فراهم کردن مسیر جدیدی برای خونرسانی به قلب انجام میشوند.
هدف از این مرحله، افزایش جریان خون به عضله قلب و کاهش خطر نارسایی قلبی است. جراحی بای پس میتواند؛ چندین شریان را بهطور همزمان مورد درمان قرار دهد. پس از اتمام این مرحله، پزشکان اطمینان حاصل میکنند، که تمام مسیرهای اصلی خون به قلب، به درستی بازسازی شدهاند و هیچ مسدودی باقی نمانده است.
انجام ترمیم یا تعویض دریچههای قلبی
پس از پایان جراحی بای پس عروق کرونری، جراحان به ترمیم یا تعویض دریچههای معیوب قلب میپردازند. در صورتی که دریچهها قابل ترمیم باشند؛ پزشک آنها را اصلاح کرده و در غیر این صورت از دریچههای مصنوعی بیولوژیکی یا مکانیکی استفاده میکند.
در جراحی ترمیم، معمولاً جراحان به اصلاح مشکلات ساختاری مانند افتادگی دریچه، بزرگ شدن حلقه دریچه یا پارگی طنابهای وتری میپردازند. در صورتی که نیاز به تعویض باشد؛ دریچه معیوب با یک دریچه مصنوعی یا بافتی از حیوانات یا انسان جایگزین میشود. این مرحله از جراحی بسیار حساس است و نیاز به دقت بالا دارد؛ چرا که تاثیر زیادی در عملکرد قلب و کیفیت زندگی بیمار پس از عمل دارد.
مراقبتهای بعد از جراحی همزمان بای پس عروق کرونری و دریچه قلبی
پس از انجام جراحی همزمان بای پس عروق کرونری و دریچه قلبی، بیمار به بخش مراقبتهای ویژه منتقل میشود؛ تا تحت نظارت دقیق پزشکان قرار گیرد. در این مرحله، عملکرد قلب و وضعیت عمومی بیمار تحت بررسی قرار میگیرد.
بیمار ممکن است؛ چند روزی را در بیمارستان بماند و پس از آن به خانه منتقل شود. بیماران باید مراقب نشانههایی چون درد قفسه سینه، تنگی نفس، ورم یا تب باشند و در صورت بروز چنین علائمی، سریعاً با پزشک خود تماس بگیرند.
مصرف داروهای رقیقکننده خون (در صورت استفاده از دریچههای مکانیکی) و همچنین استفاده از داروهایی، برای کنترل فشار خون و جلوگیری از عفونت الزامی است.
مزایای جراحی همزمان بای پس عروق کرونری و دریچه قلبی
انجام عمل جراحی ترکیبی بایپس عروق کرونری و دریچه قلب، مزایای مختلفی برای بیماران دارد. در ادامه به بررسی بعضی از این مزایا میپردازیم.
کاهش زمان بستری و دوره بهبودی
یکی از بزرگترین مزایای جراحی همزمان بایپس قلب و دریچه، کاهش مدت زمان بستری بیمار در بیمارستان است. با انجام هر دو جراحی بهطور همزمان، بیمار نیاز به دو جراحی جداگانه و دورههای ریکاوری طولانی ندارد.

این امر نهتنها باعث کاهش هزینههای درمانی میشود؛ بلکه به بیمار این امکان را میدهد، که سریعتر بهبود یابد و به زندگی عادی خود بازگردد. در مقایسه با انجام دو عمل مجزا، بیمار معمولاً از نظر فیزیکی و روانی، استرس کمتری را تحمل میکند و بهطور کلی، زمان لازم برای بهبودی کوتاهتر است. در بسیاری از موارد، بیماران پس از جراحی همزمان میتوانند؛ سریعتر به فعالیتهای روزمره خود برگردند.
کاهش خطرات جراحی متعدد
انجام جراحی همزمان بای پس عروق کرونری و دریچه قلبی، خطرات ناشی از انجام دو عمل جراحی جداگانه را کاهش میدهد. هر نوع عمل جراحی قلب، با خود خطراتی چون عفونت، خونریزی و مشکلات قلبی به همراه دارد.
در صورتی که این دو عمل بهطور مجزا انجام شوند؛ بیمار باید دو بار تحت بیهوشی قرار گیرد و دو بار دوره بهبودی را طی کند، که این امر میتواند خطرات و عوارض را افزایش دهد.
با انجام هر دو جراحی بهطور همزمان، بیمار تنها یک بار در معرض این خطرات قرار میگیرد و خطرات مرتبط با بیهوشی و جراحی کاهش مییابد. علاوه بر این، انجام جراحی همزمان، موجب کاهش احتمال بروز عوارض بعدی، مثل عفونت یا لخته خون میشود.
بهبود کیفیت زندگی بیمار
جراحی همزمان بای پس عروق کرونری و دریچه قلبی، بهطور قابلتوجهی کیفیت زندگی بیماران را بهبود میبخشد. این جراحی، بهویژه برای بیمارانی که از مشکلات قلبی چندگانه رنج میبرند؛ مانند بیماری عروق کرونری و اختلالات دریچه قلبی، بسیار مفید است.
با انجام این جراحی همزمان، جریان خون بهطور مؤثرتر به قلب بازمیگردد و عملکرد دریچههای قلبی بهبود مییابد. در نتیجه، بیماران قادر خواهند بود؛ علائم شدیدی مانند تنگی نفس، خستگی و درد قفسه سینه را کاهش دهند.
این بهبود عملکرد قلب، علاوه بر کاهش علائم جسمی، به معنای بازگشت به یک زندگی فعالتر و با کیفیتتر است. پس از جراحی، بسیاری از بیماران میتوانند از زندگی روزمره خود، بدون درد و محدودیتهای پیشین لذت ببرند. Combined operation for coronary artery bypass grafting and mitral valve replacement
سخن پایانی جراحی همزمان بای پس عروق کرونری و دریچه قلبی
جراحی همزمان بای پس عروق کرونری و دریچه قلبی، یک روش مؤثر برای درمان بیماران مبتلا به بیماریهای پیچیده قلبی است، که همزمان به مشکلات عروق کرونری و دریچههای قلبی دچار هستند.
روش جراحی همزمان بایپس قلب و دریچه با کاهش زمان بستری، کاهش خطرات ناشی از جراحیهای متعدد و بهبود سریعتر بیمار، مزایای قابلتوجهی نسبت به انجام جراحیهای جداگانه دارد. علاوه بر این، بهبود عملکرد قلب و کاهش علائم قلبی مانند تنگی نفس، خستگی و درد قفسه سینه باعث ارتقاء کیفیت زندگی بیماران میشود.
با این حال، انتخاب روش جراحی ترکیبی بایپس عروق کرونری و دریچه قلب، باید با توجه به وضعیت کلی سلامت بیمار و نظر تیم جراحی انجام شود. در نهایت، جراحی همزمان میتواند؛ بهعنوان یک گزینه درمانی مناسب برای بیماران با مشکلات قلبی پیچیده، به بهبود وضعیت سلامت قلبی و افزایش طول عمر کمک کند.